KEΦΑΛΑΙΟ 4ο
1963-1965 Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ. Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ
Οι εκλογές έγιναν στις 3 Νοεμβρίου 1963 από την κυβέρνηση Μαυρομιχάλη. Πρώτο κόμμα αναδείχτηκε η Ε.Κ. με 1.962.070 ψήφους ή 42,04% και 138 έδρες. Η Ε.Ρ.Ε. πήρε 1.837.377 ψήφους ή 39,37% και 132 έδρες. Η Ε.Δ.Α. με 14,35% και 669.267 ψήφους πήρε 28 έδρες και τέλος το ΚΟΜΜΑ των ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΩΝ πήρε 173.981 ψήφους ή 3,79% και 2 έδρες.
Η Ε.Κ. δεν κατάφερε να πάρει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και δηλώνει ότι δεν θα δεχτεί να στηριχτεί της Ε.Δ.Α. ή της Ε.Ρ.Ε. παρά μόνο σε περίπτωση προσχώρησης μέρους βουλευτών στην Ε.Κ.
Ο Καραμανλής ζητά να δωθεί διερευνητική εντολή, κι όχι εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, κι όταν η Ε.Κ. δηλώνει αδυναμία να σχηματίσει κυβέρνηση να δωθεί σ΄ αυτόν η εντολή, ελπίζοντας στην απόσπαση αριθμού βουλευτών της Ε.Κ. και να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.
Ο Παύλος όμως, στις 6 Νοεμβρίου μετά από δήλωση της Ε.Δ.Α. ότι θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον Παπανδρέου, δίνει, υποχρεωτικά, την εντολή σχηματισμού στην Ε.Κ. και στις 7 Νοεμβρίου ορκίζεται η πρώτη Κεντρώα κυβέρνηση μετά από έντεκα χρόνια.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εγκαταλείπει την Ελλάδα για το Παρίσι στις 9/12/1963 με τ΄ όνομα Τριανταφυλλίδης.
Έχει αναπτυχθεί ''φιλολογία'' για το πως και γιατί έφυγε μ΄ αυτό το όνομα ο ηγέτης της τότε Δεξιάς. και ο καθένας μπορεί να έχει την άποψη του. Προσωπικά θεωρώ ότι ήταν ένδειξη της μικροψυχίας και της μικρότητας ενδεδυμένη με το σύμπλεγμα ανωτερότητας που είχε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο Καραμανλής μ΄ επιστολή του προς την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ε.Ρ.Ε. εξηγεί τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφαση να εγκαταλείψει τη χώρα και δηλώνει ότι αφήνει διάδοχό του στην ηγεσία του κόμματος, τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η φυγή Καραμανλή ήταν μεγάλο πλήγμα για την Δεξιά και ''όπλο'' στα χέρια της Ε.Κ.
Στις 16 Δεκεμβρίου συγκαλείται η νέα Βουλή και στις 24 του ίδιου μήνα η Ε.Κ. παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης με 16 ψήφους. Αμέσως μετά παραιτείται, αφού όπως είχε δηλώσει λίγο μετά την εκλογική του νίκη, δεν θέλει να κυβερνήσει με κοινοβουλευτική στήριξη άλλου κόμματος.
Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ζητά, και παίρνει, διερευνητική εντολή, που όπως είναι φυσικό, δεν οδηγεί πουθενά και την καταθέτει στις 29/12/1963. Την επόμενη μέρα δίνεται εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης στον υποδιοικητή της Εθνικής Τράπεζας Ιωάννη Παρασκευόπουλο και προκηρύσσονται εκλογές για τις 16 Φεβρουαρίου 1964.
Αν και η Ε.Κ. έδειχνε ότι δεν ήθελε την συναργασία της Ε.Δ.Α., η ηγεσία της Αριστεράς αποφάσισε να βοηθήσει ώστε η Ε.Κ. να πάρει την αυτοδυναμία.
Οι πενήντα ημέρες διακυβέρνησης απ΄ την Ε.Κ. ελιχαν φέρει τον άνεμο της ελευθερίας για μεγάλες μάζες του λαού. Έτσι η Ε.Δ.Α αποφάσισε να μην κατεβάσει εκλογικούς συνδυασμούς σε εικοσιτέσσερις ''άγονες'' γι΄ αυτήν, περιοχές.
Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, στις 7 Φεβρουαρίου, πεθαίνει ο Σοφοκλής Βενιζέλος, στο πλοίο Ελλάς από πνευμονικό οίδημα. Αυτός ο θάνατος αδυνάτιζε την πτέρυγα των Φιλελευθέρων, που ήταν πιο συντηρητικοί από άλλες πτέρυγες της Ε.Κ. και χαλαρώνει ο συνδετικός κρίκος της Ε.Κ. με τ' Ανάκτορα, μιας κι ο Σοφοκλής Βενιζέλος ήταν πιστός φίλος τους.
Γίνονται οι εκλογές και η Ε.Κ. παίρνει 52,72% ή 2.424.477 ψήφους και 171 έδρες, η Ε.Δ.Α. παίρνει 542.865 ψήφους ή το 11,8% και 22 έδρες ενώ η ''συμμαχία'' του Κόμματος των Προοδευτικών με την Ε.Ρ.Ε. παίρνει 1.621.546 ψήφους, δηλαδή το 35,26% και 101 έδρες.
Στις 29 Φεβρουαρίου ορκίζεται η νέα κυβέρνηση. Μέσα στην κυβέρνηση είναι και ο νέος βουλευτής της Ε.Κ., ο Ανδρέας Παπανδρέου που μέχρι τότε ήταν από τους πιο στενούς, άτυπους, συνργάτες του πρωθυπουργού και πατέρα του.
Ο Βασιλιάς Παύλος, πεθαίνει στις 6 Μαρτίου κι ενώ όλοι ετοιμάζονταν για τη στέψη του νέου Βασιλιά, του Κωνσταντίνου, που θα γίνει στις 23 του ίδιου μήνα, δημιουργείται η πρώτη μεγάλη ρήξη στην κυβέρνηση.
Στις 18 Μαρτίου ο Γ. Παπανδρέου, συγκεντρώνει την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ε.Κ. κι ανακοινώνει ότι υποψήφιος του κόμματος για πρόεδρος της Βουλής θα είναι ο Γ. Αθανασιάδη-Νόβας, Άνθρωπος των ανακτόρων. Σχεδόν όλο το κόμμα περίμενε ότι υποψήφιος γι΄ αυτήν την θέση θα ήταν ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Ηλίας Τσιριμώκος, που σε αυτην την κυβέρνηση έλειπε κι απ΄ το Υπουργικό Συμβούλιο.
Στην ψηφοφορία της 19ης Μαρτίου, 33 από τους παρόντες βουλευτές της Ε.Κ. έγραψαν στα ψηφοδέλτια την λέξη ''ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ'', (στην β. ψηφοφορία ψήφισαν και οι 166).
Ο Γ. Παπανδρέου εκνευρίστηκε απ΄ αυτήν την κίνηση των βουλευτών και την επόμενη μέρα με δήλωσή του, διαγράφει από το κόμμα τους Ηλία Τσιριμώκο και Σάββα Παπαπολίτη ως υποκινητές της ''ανταρσίας''. Πολύ σύντομα θα τους επαναφέρει στο κόμμα, για την ''εν'οτητα'' όπως είπε. Είχε όμως φανεί η μη κομματική και πολιτική συνχοή του κυβερνώντος κόμματος.
Στις 30 Μαρτίου ο Γ. Παπανδρέου ανακοινώνει τις προγραμματικές δηλώσεις τηςν κυβέρνησης.
Το πολιτικό τους στίγμα είναι, διμέτωπος αγώνας ενάντια στην Δεξιά και στην Αριστερά, ενώ υπάρχει και στροφή υπέρ του παλατιού.
Στις 3 Απριλίου η κυβέρνηση παίρνει 168 ψήφους υπερ- δηλαδή όλους τους παρόντες κυβερνητικούς βουλευτές- . Η Ε.Δ.Α. δηλώνει παρών που ουσιαστικά είναι ψήφος ανοχής ενώ ''συμμαχία'' Ε.Ρ.Ε- Προοδευτικών, αποχωρεί από την ψηφοφορία εμπιστοσύνης.
Τα κυβερνητικά μέτρα υπέρ της Παιδείας και των λαϊκών στρωμάτων προκαλούν ''μετακινήσεις'' του εκλογικού σώματος υπέρ της Ε.Κ.. Ο λαός έχει την αίσθηση ότι μπορεί να κινείται σε ένα κλίμα δημοκρατίας και να ασκεί τα δημοκρατικά του καθήκοντα και υποχρεώσεις αν και δεν υπήρχαν συγκεκριμένα κυβερνητικά και νομοθετικά μέτρα που να επιβάλλουν τον εκδημοκρατισμό της δημόσιας ζωής, (υπήρχαν ακόμη μέτρα που είχαν θεσπιστεί στην περίοδο του εμφυλίου). Το δημοκρατικό πνεύμα του Ανένδοτου αγώνα κι δημοκρατική κατεύθυνση της κυβερνητικής πολιτικής, δημιούργησαν κλίμα ελευθερίας και δημοκρατίας. Η φοβία της περιόδου της Ε.Ρ.Ε. υποχωρεί κι ο αγροτικός πληθυσμός απαλλάσεται από την σκιά των Τ.Ε.Α. και των παρακρατικών.
Στο καθαρά πολιτικό μέρος τώρα, ενώ αμλβύνονται οι σχέσεις πολίτη- κράτους, υπάρχει η ανάπτυξη μιας νέας πολιτικής τάσης μέσα στην Ε.Κ. που ζητούσε βαθύτερες δημοκρατικές και κοινωνικές αλλαγές σε αντίθεση με τους συντηρητικούς της Ε.Κ.. Ο Γ. Παπανδρέου επιδιώκει να στεριώσει την πολιτική του εξουσία οξύνοντας την ιδεολογική και πολιτική πάλη και προς την Δεξιά και προς την Αριστερά.
Έλεγε χαρακτηριστικά, ''δεν υπάρχει Δημοκρατία πέρα απ΄ την Ε.Κ. παρά μόνο Μαύρος και Κόκκινος Φασισμός''.
Έτσι ενώ η Ε.Κ. δημιούργησε κλίμα δημοκρατίας στη χώρα κι εγκαινίασε το δημοκρατικό διάλογο με τα λαϊκά στρώματα, δεν επέδειξε την ίδια δημοκρατική διάθεση, δημιουργικής συνεργασάις προς την αντιπολίτευση.
Εν τω μεταξύ ο κρατικός μηχανισμός κι ο στρατιωτικός, παρέμενε στα χέρια της Δεξιάς, κι η στάση προς την Κυβέρνηση της Ε.Κ. ήταν από εχθρική έως υπομονευτική.
Η τακτική της Ε.Κ. ήταν τέτοια που της έλειπε η δυγκεκριμένη στρατηγική έναντι του αντιπάλου της, που θα οδηγούσε στην αποκατάσταση του ομαλού κοινοβουλευτικού βίου και την άσκηση της ουσιαστικής κυβερνητικής εξουσίας.
Την πολιτική του Γ. Παπανδρέου την βάραινε, η αλαζονεία απέναντι στους αντιπάλους της, η δημαγωγία απέναντι στα λαϊκά στρώματα και η υποτίμηση των πραγματικών κινδύνων που απειλούσαν, τόσο την εξουσία του όσο και την δημοκρατία.
Αποκαθιστά τις σχέσεις του με το παλάτι, που από το 1961 είχαν ψυχρανθεί και σε ένδειξη καλής θέλησης, τοποθετεί τον ''αγαπητό φίλο'' Πέτρο Γαρουφαλλιά, άνθρωπο των ανακτόρων, στο ευαίσθητο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Ο Γαρουφαλλιάς, όταν ο Ανένδοτος είχε στραφεί ενάντια στα ανάκτορα είχε εγκαταλείψει την Ε.Κ.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Γ. Παπανδρέου ήταν οι Ένοπλες Δυνάμεις και η στάση των Αμερικάνων απέναντι στην Κυβέρνησή του. Τον Νοέμβριο του 1963 είχε δολοφονηθεί ο ''κεντρώος'' πρόεδρος των Ε.Π.Α. JOHN F. KENNEDY. Έτσι στην Αμερικάνικη Εξωτερική πολιτική, επιβάλλονται αντίπαλες ως προς το πνεύμα του J.F.K. δυνάμεις, δηλαδή το Πεντάγωνο.
Ο Παπανδρέου έλεγε: ''Aνήκομε στη Δύση και στην Ατλαντική Συμμαχία ως φίλοι και όχι ως δορυφόροι".
Αυτές οι κουβέντες δεν ενοχλούσαν τον KENNEDY αλλά για το Πεντάγωνο ήταν εκδήλωση ''στροφής'' που ενέπνεε ανησυχίες που εκτείνονταν όταν ακολουθούν πράξεις που κρίνονται ως εκδηλώσεις ''απειθαρχίας'' και μη φιλικές κι επιζήμιες για τ΄ αμερικάνικα συμφέροντα.
Από την άλλη οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν ήταν διατεθειμένες να υπαχθούν στον έλεγχο της πολιτκής της Ε.Κ. κι αυτή η στάση επηρεάζει τις ήδη δυσμενείς διαθέσεις του Αμερικάνικου Πενταγώνου προς την Ελληνική Κυβέρνηση.
Έτσι οι Ε.Δ. και το Αμερικάνικο Πεντάγωνο ευθυγραμμίζουν την στάση τους απέναντι στην κυβέρνηση. Ο Αμερικάνικος έλεγχος στα ελληνικά πολιτικά πράγματα είναι εξασφαλισμένος και μπορεί να λειτουργήσει έτσι ώστε να εξυπηρετηθούν τ΄ αμερικάνικα συμφέροντα.
Αυτή την εποχή, ένα μήνα μετά την ενθρόνιση του Κωνσταντίου, συμβαίνουν πράγματα που θα επηρεάσουν την τύχη της Κύπρου και τις σχέσεις Παπανδρέου-Αμερικής.
Ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο του 6ου στόλου ''ανακαλύπτει'' στα Ν.Α. των Κυθήρων και 8 μίλια από τις ακτές μια μοίρα πολεμικών Σοβιετικών πλοίων. Ήταν τμήμα του Σοβοιετικού Στόλου της Μαύρης Θάλλασας. Αυτό ήταν ''μήνυμα'' προς τους Δυτικούς, ότι έληγε το μονοπώλιο τους στην Μεσόγειο. Τα Σοβιετικά πλοία χαρακτηρίστηκαν ως ''Αντι-έκτος Στόλος''.
Οι Ε.Π.Α. αντέδρασαν σε αυτήν την ''εισβολή'' στα ''νερά'' τους με σχέδια σύρραξης μεταξύ Ελλάδας/Κύπρου-Τουρκίας κι Αράβων (που εξοπλίζονταν απ΄ τους Σοβιετικούς)- Εβραίων.
Προβλήματα η κυβέρνηση δεν είχε μόνο από τις Ένοπλες Δυνάμεις και τους Αμερικάνους, αλλά μέσα στους κόλπους της αλλά και στις σχέσεις της με το παλάτι.
Οι κυβερνήσεις του Γέρου δεν είχαν τολμήσει ν΄ ακουμπήσουν τον Ι.Δ.Ε.Α. που ως τώρα λειτουργεί ως ''προστάτης'' των Ανακτόρων.
Εκείνη την εποχή, το παλάτι απασχολείται από την υπόθεση του εισαγγελά του Αρείου Πάγου, Κ. Κόλλια, του οποίου την απομάκρυνση ζητούσε όλος ο Δημοκρατικός Τύπος.
Ο Κ. Κόλλιας έκανε ότι μπορούσε για να μην βγει στην επιφάνεια η συνεργασία παρακράτους- Σωμάτων Ασφαλείας- Ανακτόρων στην δολοφονία του ΕΔΑίτη βουλευτή Γρηγορίου Λαμπράκη, τον προηγούμενο χρόνο στη Θεσαλονίκη. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ανακριτής της υπόθεσης, και το 1985 με 1990 Πρόεδρος Της Δημοκρατίας, δεν πτοείται από τις απειλές του Κόλλια. Ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης, Πολυχρονιάδης, ανακινεί την υπόθεση, μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου του 1964, και διατάσσει ανακρίσεις. Όμως ο Γέρος μετά από πιέσεις των Ανακτόρων ''κλείνει'' την υπόθεση κι οδηγεί τον υπουργό σε παραίτηση.
Αλλά οι πρώτες αντιθέσεις, στην Ε.Δ.Α. δεν εκδηλώθηκαν λόγω της υπόθεσης Λαμπράκη. Εκδηλώθηκαν, οι αντιθέσεις, στην οικονομική πολιτική και κυρίως στον έλεγχο της Εθνικής Οικονομίας.
Τα Οικονομικά Υπουργεία ήταν ο στίβος της διαμάχης κ εμπλέκονται σε αυτήν και οι εφημερίδες ΒΗΜΑ του Δ.Ο.Λ. και ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του Πάνου Κόκκα. Από την κυβέρνηση πρωταγωνιστές είναι οι Υπουργοί Συντονισμού Γεώργιος Μαύρος, Οικονομικών Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Προεδρίας Ανδρέας Παπανδρέου.
Στις 24 Απριλίου 1964, μετά από ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, ανακοινώνεται η παραίτηση του Μαύρου από το Υπουργείο κι η ανάληψη, από αυτόν, η Διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας. Το υπουργείο αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Στέφανος Στεφανόπουλος με αναπληρωτή του, τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Η πρώτη εντύπωση ήταν ότι ο Παπανδρέου ήθελε να προωθήσει τον Οικονομολόγο γιο του στην διεύθυνση της Εθνικής Οικονομίας μιας και ήταν κι ο αρχιτέκτονας του οικονομικού προγράμματος της Ε.Κ. και της Κυβέρνησης.
Η Κυβέρνηση είναι φανερό, πλέον, αντιμετωπίζει σοβαρές εσωκομματικές διαμάχες, προσωπικών κι ιδεολογικών αντιθέσεων. Ο παλιοκομματικός και συντηριτικός Γ. Μαύρος δεν μπορεί να εκφράσει, ως υποργός Συντονισμού την οικονομική πολιτική που είχε επεξεργαστεί ο Ανδρέας Παπανδρέου και που ασφαλώς θα προσπαθούσε να την επιβάλλει στον πατέρα του με την επιρροή που του ασκούσε.
Από την άλλη, ο Μαύρος δεχόταν επιρροές κι από τον Μητσοτάκη, μέσω ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Ο Μητσοτάκης τον έχει ''αφήσει'΄ να ηγηθεί της πτέρυγας των Φιλελευθέρων μετά τον θάνατο του Βενιζέλου, θέση που ήθελε, όπως κι αυτή του Υπουργού Συντονισμού.
Ο Παπανδρέου ήθελε να ελέγχει, με πρόσωπα της εμπιστοσύνης του, βασικούς τομείς της κυβερνητικής πολιτικής. Όμως το ετερόκλητο κυβερνητικό σχήμα δεν τον βοηθούσε να επιβληθεί στα κυβερνητικά στελέχη.
Σε αυτό το σημείο ας δούμε λίγο και τι γίνεται με το Κυπριακό, που βάραινε πάντα στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην διαμόρφωση των Ελληνοαμερικάνικων και Ελληνοτοϊκών σχέσεων.
Πίσω από τον Τουρκικό επεκτατισμό βρίσκονταν η στρατηγική επιδίωξη των Ε.Π.Α. να εντάξουν την Κύπρο στο ΝΑΤΟ και να την αποσπάσουν από το στρατόπεδο των Αδέσμευτων, ιδιαίτερα μετά το Σοβιετικό ενδιαφέρον για την Ανατολική Μεσόγειο και την είσοδο του Σοβιετικού Στόλου σε αυτήν την περιοχή.
Κι αυτή την επιδίωξη μόνο με την συνεργασία των Ελληνικών Κυβερνήσεων μπορούσαν να πραγματοποιήσουν και με κοινή συμφωνία Ελλάδας- Τουρκίας μπορούσε να επιβληθεί ΝΑΤΟική λύση στην Κύπρο.
Ο συνδυασμός των βλέψεων ΝΑΤΟ- Ε.Π.Α. κι οι εδαφικές διεκδικήσεις των Τούρκων στο νησί, δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα.
Η νέα αιματηρή φάση του Κυπριακού ξεκινά από την απόφαση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, τον Δεκέμβριο του 1963, ν΄ ανατρέψει τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου που δέσμευαν το δικαίωμα του Κυπριακού λαού γι΄ Αυτοδιάθεση. Μ΄ αυτές τις συμφωνίες η Τουρκία είχε αποκτήσει δικαιώματα στην Κύπρο ως Εγγυήτρια Δύναμη για την προστασία των δικαιωμάτων της Τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Τις συμφωνίες του 1959-1960 ο Μακάριος τις είχε δεχτεί ως μια αναγκαιότητα και τις είχε υπογράψει ενώ τώρα, θεωρούσε ότι είχαν αλλάξει οι συνθήκες και το διεθνές σκηνικό ''επέτρεπε'' την ανατροπή τους.
Ο Γ. Παπανδρέου που βλέπει τον κινδυνο Τουρκικής εισβολής στο νησί, το εξοπλίζει στέλνοντας τους στρατιώτες, ντυμένους γυναίκες ή ανέμελους τουρίστες πάνω σε θαλαμηγούς αλλά και με άλλους τρόπους για να μείνει κρυφός ο εξοπλισμός από την CIA, την Ιντέλιτζενς Σέρβις και τις Τουρκικές αρχές.
Το Κυπριακό πρόβλημα, μετά τις προετοιμασίες της Τουρκίας να κάνει στρατιωτική απόβαση στην Κύπρο, έφερε ο Γ. Παπανδρέου στην Ουάσιγκτον στις 2 Ιουνίου 1964, μετά από πρόσκληση του Αμερικάνου Προέδρου Λίντον Τζόνσον μαζί με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού. Ο Παπναδρεόυ αρνήθηκε να συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογό του αλλά δέχτηκε να γίνει κοινή συνάντηση στη Γενεύη με επιτηρητή τον Άτσεσον. Ο τελευταίος έδωσε και το όνομά του στο σχέδιο που προέβλεπε, ουσιαστικά την διπλή ένωση της Κύπρου με Ελλάδα και Τουρκία.
Ο Μακάριος που ήθελε την ανεξηρτησία της Κύπρου, αντίθετα από τον Παπανδρέου που ήθελε την ένωση. αποδοκίμασε έμμεσα τις Ελληνοτουρκικές συνομιλίες.
Ο Παπανδρέου που φοβούμενος την δύναμη του ΑΚΕΛ, στέλνει τον στρατηγό Γρίβα, ως αρχηγό των Ελληνικών Δυνάμεων στο νησί, αλλά και για ''επιτηρητή'' της εξουσίας, αρνείται κάθε Αμερικάνικο σχέδιο.Αυτό δημιουργεί φόβους για την τύχη της πρωθυπουργίας του.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ένας ακόμη λόγος, αντιπαπανδρεϊκής πολιτικής εκ μέρους των αμερικάνων, που από την στιγμή που μπήκε στην κυβέρνηση έγινε ενοχλητικός για τους Αμερικάνους μιας κι αρνήθηκε την χρηματοδότηση της Κ.Κ.Π. από την CIA, σε μια προσπάθεια να σπάσει τους δεσμούς των δύο μυστικών υπηρεσιών, έκλεισε την ''Φωνή της Αμερικής'', συγκρούστηκε με Αξιωματούχους της Αμερικάνικης Πρεσβείας κι άφησε την εντύπωση του Αντιαμερικάνου πολιτικού.
Οι Αμερικάνοι φοβόντουσαν πολύ την επιρροή που ασκούσε ο Ανδρέας στον πατέρα του, στην χάραξη της εξωτερικής πολιτικής.
Στην περίοδο του Ανένδοτου θέλησαν να τον χρησιμοποιήσουν ως μοχλό πίεσης στον πατέρα του, αλλά όταν μπήκε ενεργά στην πολιτκή τον αντιμετώπισαν ως εκφραστή μιας ισχυρής πολιτικής πτέρυγας στην Ε.Κ., και στην κυβέρνηση με σημαντική επιρροή στον Γέρό. Προσπάθησαν να εξασφαλίσουν την ''κατάνοησή του'' του στην Αμερικάνικη πολιτική απέναντι στην Ελλάδα, Τελικά η στάση των Ε.Π.Α. απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλάζει και γίνεται εχθρική κατά την Κυπριακή κρίση.
Στις 15 Νομεβρίου 1964 ο Ανδρέας Παπαπνδρέου ανακοινώνει, ξαφνικά, την παραίτησή του από την κυβέρνηση μετά απο σφοδρές επιθέσεις του αντικυβερνητικού τύπου για συμμετοχή σε Τροτσκιστικές ομάδες στην περίοδο Μεταξά, για ''δήλωση Μετάνοιας'', για κάρφωμα των συντρόφων του και κορυφώθηκε με καταγγελίες γι΄ ανάθεση δημοσίων έργων σε φιλικό του τεχνικό γραφείο, χωρίς διαγωνισμό.
Η κατευθυνόμενη επίθεση εναντίον του εκδηλώθηκε και δεν μπορεί ν΄ αγνοηθεί αυτό, χρονικά αμέσως μετά τις καταγγελίες του Παπανδρέου ότι σχεδιαζόταν πραξικοματική ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, ανατροπή του Μακαρίου και εδαφικά ανταλλάγματα με την Τουρκία.
Η πολιτική δραστηριότητα του Ανδρέα Παπανδρέου ως αρχηγού της κεντροαριστερής πτέρυγας της Ε.Κ. κι η μεγάλη απήχηση του στα λαϊκά στρώματα και πιο πολύ στους νέους, η ριζοσπαστική πολιτική του, προκάλεσε αντισυσπειρώσεις στα ηγετικά κλιμάκια της Ε.Κ. κι όξυνε τις εσωκομματικές κι ενδοκυβερνητικές αντιθέσεις.
Την 6η Ιανουαρίου 1965 απομακρύνονται από την κυβέρνηση οι:
I. Τούμπας, Γ. Μελάς, Κ. Ταλιαδούρος, Ν. Κουντούρης κι ορκίζονται στην θέση τους οι :
Hλ. Τσιριμώκος, Τζων Γκλαβάνης, Ν. Ζορμπάς, Ζ. Παπαλαξάκος και Αλ. Σπανορήγας.
Ο ανασχηματισμός έχει σαν αποτέλεσμα την ανταρσία 13 βουλευτών με επικεφαλής τβν Σάββα Παπαπολίτη κι επιθέσεις από την ΕΛΕΘΕΥΡΙΑ του Πάνου Κόκκα, στενά συνδεδεμένου με τον Μητσοτάκη.
Οι 13 ''αντάρτες'' που εκτός από τον Παπαπολίτη ήταν οι :
Mαν. Μπακλατζής,
Δ. Θεοχαρίδης,
Ι. Γιομάς,
Δ. Γεωργίου,
Απ. Βλασακούδης,
Λ. Λυμπέρης,
Αθ. Μαυρίδης,
Γ. Αναγνωστόπουλος και
Αγγ. Παπαϊωάννου,
κατέθεσαν δήλωση στο προεδρείο της βουλής πως συγκροτούν ανεξάρτητη Κ.Ο. με αιτιολογικό ότι στην Ε.Κ. δεν υπάρχουν δημοκρατικές λειτουργίες.
Ο Γ. Παπανδρέου χαρακτηρίζει την κίνηση των 13 ως αποστασία και τους κάλεσε μέσα σε 24 ώρες να ανακαλέσουν τη δήλωσή τους γιατί θα διαγραφούν. Τη απέσυραν αλλά το φάντασμα της αποστασίας ανησυχούσε το Γέρο.
Ταυτόχρονα εκδηλώνεται σφοδρή επίθεση από την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ κατά του Μακαρίου και του Ανδρέα Παπανδρέου, με τον ισχυρισμό ότι ματαίωσαν την ένωση Κύπρου- Ελλάδας. Υπάρχει έντονη αντίδραση από Μακάριο και την οικογένεια Παπανδρέου. Όμως είναι φανερό ότι οι της κυβέρνησης μπήκαν στην φάση των ανοιχτών εσωτερικών συγκρούσεων.
Επίσης, η οικογένεια, δέχεται επιθέσεις από την Ε.Ρ.Ε. με προβολή του ''κομμουνιστικού'' κινδύνου και τις ανησυχίες της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων από την κομμουνιστική διάβρωση του στρατεύματος. Σε συνδυασμό με την ανάθεση του Υπουργείου Εξωτερικών στο ιδρυτικό στέλεχος του Ε.Α.Μ. Ηλία Τσιριμώκο, οι εφημερίδες της Δεξιάς... είχαν να γράφουν...
Οι επιθέσεις, ενισχύθηκαν κι απί τις εμφυλιοπολεμικές δηλώσεις του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.
Ο Γ. Παπανδρέου αντεπιτίθεται, δυναμικά, σε αυτήν την λαίλαπα επιθέσεων, με παραπομπή σε Ειδικό Δικαστήριο με τον νόμο περί ευθύνης υπουργών για παρανομίες που διαπιστώθηκαν στις συμβάσεις Δ.Ε.Η- Γαλλικών εταιριών, του ιδρυτή της Ε.Ρ.Ε, Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Στις 5 Φεβρουαρίου 1965 γίνεται ψηφοφορία σε πολύ ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Η πρόταση της Ε.Δ.Α. για παραπομπή του Καραμανλή και των υπουργών της περιόδου 1955-1961, Παν. Παπαληγούρα και Ν. Μάρτη, εγκρίθηκαν από την Βουλή με τις ψήφους της Ε.Δ.Α. και της Ε.Κ.. Καταψήφισαν οι βουλευτές της Ε.Ρ.Ε και 30 της Ε.Κ. ένας εκ των οποίων ήταν κι ο υπουργός Οικονομικών Κ. Μητσοτάκης.
Ο Καραμανλής σε συνέντευξή του στο Ρώυτερ, από το Παρίσι, χαρακτήρισει την απόφαση ως συνομωσία για να εμποδιστεί η επάνοδός του στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Καραμνλή, η παραπομπή έγινε χωρίς νομική κι ηθική βάση.
Μετά την απόφαση, η Ε.Ρ.Ε. κήρυξε τον ''υπέρτατο αγώνα'', σε αντιδιαστολή με τον Ανένδοτο, κατά του Παπανδρέου. Ο Κανελλόπουλος κατήγγειλε την απόφαση ως πολιτικό διωγμό της Ε.Ρ.Ε. και του ιδρυτή της.
Αποφασίζει λαϊκή συγκέντρωση στην Κλαθμώνος για τις 19 Φεβρουαρίου. Η πολιτική ατμόσφαιρα είνια ηλεκτρισμένη κι η όξυνση κλιμαώνει κι οδηγείται σε μετωπική αντιπαράθεση Ε.Ρ.Ε- Ε.Κ.
Στην ομιλία του ο πρόεδρος της Ε.Ρ.Ε. καλεί, ανοιχτά, τον Βασιλιά να διασπάσει την Ε.Κ. και να σχηματίσει άλλη κυβέρνηση από την παρούσα Βουλή. Πρότεινε ακόμη, αν δεν είναι δυνατόν, να συγκροτηθεί υπηρεσιακή κυβέρνηση ''αυξημένης εθνικής ευθύνης η οποία θα οδηγήσει εις νέας εκλογάς, αφού αποκαταστήσει την εύνοια του κράτους και την ελευθέραν αναπλνοή των πολιτικών, ιδία στην ύπαιθρο και αποδώσει εις τα πιεζόμενα όργανα της ασφάλειας το εθνικόν θάρρος..." .
Στο κόμμα της Ε.Ρ.Ε. ασκεί σημαντική επίδραση μια μερίδα οπαδών σκληρής γραμμής, που κατευθύνει τον Τύπο της Δεξιάς και διατηρεί δεσμούς με παρακρατικές οργανώσεις της άκρας δεξιάς και τα ηγετικά στελέχη των Ε.Δ. Αυτή η ομάδα, αντιπολιτεύεται ακόμη και τον Π. Κανελλόπουλλου ως μετριοπαθή και συμβιβαστικό προς την ηγεσία της Ε.Κ..
Η Ε.Ρ.Ε. πιέζεται, από την ομάδα, να υιοθετήσει εξωκοινοβουλευτικές μεθόδους και εξωπολιτικά μέσα πάλης για να πετύχει την απόλυτη χρεωκοπία της πολιτικής του Γ. Παπανδρέου και την ανατροπή του.
Η αντίθεση της Ε.Ρ.Ε.- Ε.Κ. αποκτά οξύτητα και νέα ποιότητα. Από αντίθεση πολιτικής και προγραμμάτων στα πλαίσια της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας εμφανίζεται από το κατεστημένο της δεξιάς ως αντίθεση κοινωνικών συστημάτων. Ο κρατικός μηχανισμός που βρίσκεται στα χέρια της δεξιάς μπαίνει σε λειτουργία για να υπομονευθεί η Ε.Κ.
Οι μηχανισμοί αυτοί, όσο ήταν η Ε.Ρ.Ε. στην εξουσία, ελέγχονται από αυτήν, τώρα όμως έχουν αποκτήσει αυτοδυναμία κι απομακτύνονται από τον έλεγχο και την έξαρτησή τους από την Ε.Ρ.Ε.. Μάλλον το αντίθετο αρχίζει να συμβαίνει.
Οι δεσμοί μεταξύ ''μηχανισμών'' κι Ε.Ρ.Ε., θα σπάσουν, όταν ο πρώτοι δεν θα έχουν την ανάγκη πολιτικής κάλυψης για να προωθήσουν τα σχέδια τους για την κατάλυση των κοινοβουλευτικών θεσμών της χώρας.
Για να αποκτήσει, η αντίδραση στον Παπανδρέου και συνταγματική κάλυψη και χαρακτήρα αγώνα για εθνική σωτηρία προσπαθεί, η Ε.Ρ.Ε. να ''βάλει'' στο παιγνίδι και τον Κωνσταντίνο.
Ο Παπανδρέου ''απαντά'' στις 23 Φεβρουαρίου 1965, στην Βουλή με το πόρισμα της αποκάλυψης του σχεδίου ''Περικλής'' (βία και νοθεία στις εκλογές του Οκτώβρη του 1961).
Η αποκάλυψη του σχδίου είχε σαν κύρια επιδίωξη ν΄ ανασυντάξει τις δυνάμεις του ανένδοτου αγώνα στο αντιδεξιό μέτωπο και να αποκαταστήσει την συνοχή της Κ.Ο. της Ε.Κ. και να αποθαρρύνει τον Βασιλιά από ενέργειες συμφωνίας με τις εκκλήσεις του αρχηγού της Ε.Ρ.Ε.
Ο Παπανδρέου απέτυχε και στα δύο.
Η αποκάλυψη του σχεδίου ''Περικλής'' προκάλεσε σύγχυση και αμηχανία στην Ε.Ρ.Ε. Ο πρόεδρος της ισχυρίστηκε ότι υπήρχε για την αντιμετώπση του κομμουνιστικού κίνδυνου σε περίπτωση πολέμου κι ήταν άσκηση που τελικά δεν έγινε. Όμως, όλα τα έγγρφα που υπήρχαν αποδείκνυαν το αντίθετο.
Τ΄ ανάκτορα ενοχλούνται με αυτή την αποκάλυψη.
Η ηγεσία των Ε.Δ. ήταν επιλογή του Βασιλιά και κατά συνέπεια ήταν αδύνατον να μην ήξεραν τ΄ ανάκτορα για το σχέδιο και μάλιστα αφού η εφαρμογή του σχεδίου έγινε από τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό, στρατηγό Κ. Δόβα, έμπιστο των ανακτόρων, και τον υποργό Εθνικής Άμυνας πτέραρχο Χαρ. Ποταμιανό. Οι έμμεσες ευθύνες, που η αποκάλυψη του σχεδίου, ρίχνονταν στον Βασιλιά και το ότι η αποκάλυψη έγινε χωρίς την έγκρισή του σημαίνουν ότι ο Παπανδρέου ανοίγει ένα ακόμη μέτωπο, πιο επικίνδυνο ακόμη κι απ΄ αυτό των Αμερικάνων, για την παραμονή του στην εξουσία.
Στις 29 Απριλίου 1965, επανέρχεται στην κυβέρνηση ο Ανδρέας Παπανδρέου στην ίδια θέση που είχε και πριν την παραίτησή του στις 15 Νοεμβρίου 1964, δηλαδή ως αναπληρωτής Υπουργός Συντονισμού.
Αυτό πυροδοτεί τις ήδη εκρηκτικές αντιθέσεις στην κυβέρνηση και στο κόμμα. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ρίχνει βέλη ενάντια στους Γιώργιο κι Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο Γ. Παπανδρέου επανέφερε, τον αγαπητό στις λαϊκες μάζες, γιο του, στην κυβέρνηση για να εξουδετερώσει τις λαϊκές αντιδράσεις στην κυβερνητική πολιτική, που υποκινούσε η κομμουνιστικική Αριστερά, η Ε.Δ.Α. κι η νεολαία Λαμπράκη.
Από τους πρώτους μήνες του 1965 η εξόριστη ηγεσία του Κ.Κ.Ε. υποκινούσε έντονους μαζικούς λαϊκούς αγώνες κατά της κυβέρνησης σε όλους τους τομείς της εθνικής και κοινωνικής ζωής. Αυτή την περίοδο η ηγεσία της Αριστεράς εκτιμούσε ότι η Κ.Ε. είχε ολοκληρώσει την αποστολή της ως συντηρητικό κόμμα κι έπρεπε να παραχωρήσει την θέση της σε ένα κεντροαστικό σχήμα.
Η επάνοδος τους Ανδρέα στην κυβέρνηση παίζει ανασχετικό ρόλο στις πιέσεις της Αριστεράς, αφού είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη και την συμπάθεια των λαϊκών μαζών κι ιδιαίτερα των νέων επιστημόνων και της προοδευτκής νεολαίας.
Ο Ανδρέας ήταν το αριστερό άλλοθι αλλά κι άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του πατέρα του. Αυτήν την εποχή ξεσπά κι η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ που είναι κι η αρχή του τέλους της κυβερνήσεως.
Ο ΑΣΠΙΔΑ είναι μία υπαρκτή μυστική οργάνωση του στρατού με μέλη νεαρούς αξιωματικούς. Η ''υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ'' όμως ήταν πραγματική σκευωρία κι ήταν ουσιαστική αντεπίθεση του ΙΔΕΑ στην αποκάλυψη του σχεδίου ''Περικλής''.
Ο ΑΣΠΙΔΑ εμφανίστηκε στο εκστρατευτικό σώμα της Ελλάδας στην Κύπρο από παλιά φιλογραβικά στοιχεία και με προυπηρεσία κυρίως στην Κ.Υ.Π., επομένως αμφισβητείται η προοδευτικότητα της οργάνωσης.
Ακόμη το ότι η ''αποκάλυψη'' έγινε από τον πρώην αρχηγό της οργάνωσης ''Χ'' Γεώργιο Γρίβα, κι ότι ο όρκος του ΑΣΠΙΔΑ είναι σχεδόν ίδιος με αυτών των Χιτών, κάνει την υπόθεση ακόμη πιο σκοτεινή.
Το Γ.Ε.Σ. είχε πληροφορίες για την ύπαρξη της οργάνωσης κι ενώ είχε δώσει εντολή να μην διαρρεύσει πληροφορία για να μπορέσει να συλλάβει τους ενεχόμενους επ΄ αυτοφόρω, ο Γρίβας την καταγγέλει.
Στις 10 Μαϊου 1965, ο στρατηγός Γ. Γρίβας κάνει αναφορά στον Υπουργό Εθνικής Αμύνης, Πέτρο Γαρουφαλιά και ταυτόχρονα το κοινοποιεί και στον Κωνσταντίνο.
Πριν την αναφορά του Γρίβα που ενέπλεκε, ως υπεύθυνο, κι εκ των ηγετών της οργάνωσης, τον τότε λοχαγό Αριστείδη Μπουλούκο που από την Κ.Υ.Π. είχε αποσπασθεί στα ΕΛΔΥΚ, είχε γίνει τον Μάρτιο αναφορά από δύο άλλους αξιωματικούς, για τον ΑΣΠΙΔΑ, προς τον αρχηγό Γ.Ε.Σ. Ιωάννη Γεννηματά. Αυτός με τη σειρά του αναφέρει στον Π. Γαρουφαλιά κι ο τελευταίος στον Κωνσταντίνο.
Τελικά ο μόνος που δεν είχε ενημερωθεί ήταν ο Πρωθυπουργός της χώρας, Γεώργιος Παπανδρέου.
Ο Γρίβας στην αναφορά του ισχυρίζεται ότι η επίσκεψη του Ανδρέα Παπανδρέου στην Κύπρο προκάλεσε ''διασάλευση της πειθαρχίας'' κι άφησε υπαινιγμούς ότι ήταν ''γενεσιουργός αιτία του ΑΣΠΙΔΑ''.
Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά γύρω από την ίδρυση και την δράση του ΑΣΠΙΔΑ και διυσταμένες απόψεις για το αν πράγματι ήταν ''φιλοανδρεϊκή'' οργάνωση ή αυτός ο ''φιλοανδρεϊσμός'' ήταν μια μικρή προβοκάτσια για να εξυπηρετηθουν τα σχέδια της φιλοδικτατορικής ομάδας του Παπαδόπουλου.
Οι μάρτυρες κατηγορίας άλλωστε, που επικαλέστηκε ο Γρίβας, έπαιξαν ρόλο στο πραξικόπημα των συνταγματαρχών.
Η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ αποκαλύφθηκε από δημοσίευμα της Λαρισινής εφημερίδας ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΥΡΗΞ, προσκείμενη στο ηγετικό στέλεχος της Ε.Ρ.Ε., Κ. Ροδόπουλου, στις 18 Μαϊου. Ο Γαρουφαλιάς, εν τω μεταξύ είχε ενημερώσει και τον Παπανδρέου για να μην αιφνιδιαστεί από την ''αποκάλυψη'' !!
Ο Τύπος της δεξιάς ξεσηκώνει θύελλα ενάντια στον Ανδρέα Παπανδρέου που τον αποκαλεί και πολιτικό αρχηγό του ΑΣΠΙΔΑ, που σημαίνει ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΣΩΣΑΤΕ ΠΑΤΡΙΔΑ ΙΔΕΑΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΝ ΑΞΙΩΚΡΑΤΙΑΝ.
Ο Κανελλόπουλος που βλέπει ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει από υπεύθυνους χειρισμούς, προσπαθεί να τηρήσει κάποιες αποστάσεις. Επικρίνει μάλιστα την ανεύθυνη στάση του Τύπου.
Την 1η Ιουνίου ο αντιστράτηγος της στρατιωτικής Δικαιοσύνης Ι. Σίμος, μετά την εξέταση 93 μαρτύρων σ΄ Ελλάδα και Κύπρο, υποβάλλει το πόρισμα του στον Υ.Ε.Α. Με την πειθαρχική δίωξη 14 αξιωματικών, έκλεινε η ''Υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ'' . Αλλά οι συνομώτες είχαν ήδη ξεκινήσει την εφαρμογή του σχεδίου τους και δεν άφηναν την υπόθεση να κλείσει.
Μετά την υποβολή του πορίσματος Σίμου, ο Παπανδρέου πάει στην Κέρκυρα για να ενημερώσει τον Κωνσταντίνο, ο οποίος βρισκόταν εκεί αναμένοντας την γέννηση του πρώτου του παιδιού. Εκεί ήταν κι ο Γαρουφαλιάς που λέει στον Παπανδρέου ότι η επιθυμία του τότε Βασιλιά ήταν η παραπομπή των ενεχομένων στο στρατοδικείο. Ο Γ έρος αντιδρά στο να πάει τόσο ο ΑΣΠΙΔΑ όσο και το ΄΄Σχέδιο Περικλής'' στο στρατοδικείο.
To παιγνίδι τώρα ''παίζεται'' στο γήπεδο των συνταγματαρχών του Ι.Δ.Ε.Α. Και οι συνομώτες κάνουν σαμποτάζ σε στρατιωτική μονάδα του Έβρου που διοικούσε ο αντισυνταγματάρχης , τότε, Γ. Παπαδόπουλος.
Στις 10 Ιουνίου διοχετεύεται σε δεξιές εφημερίδες, η πληροφορία ότι κομμουνιστές στρατιώτες έκαναν σαμποτάζ σε τρία μηχανοκίνητα ''REO'' σε μονάδα πυροβολικού στον Έβρο. Στις 12 Ιουνίου εξαπολύεται κύμα συλλήψεων υπόπτων στην Αθήνα για να ''εξαρθρωθεί'' το Κομμουνιστικό δίκτυο που δρα στον Στρατό. Αργότερα, αρκετά χρόνια μετά, αποκαλύφθηκε δικαστικώς, ότι το σαμποτάζ ήταν προβοκάτσια από τον ίδιο τον διοικητή της μονάδας. Αλλά τις ημέρες του ΑΣΠΙΔΑ, η προβοκάτσια αυτή βοήθησε στην δημιουργία κατάλληλου κλίματος για ευρεία εκκαθάριση νομιμόφρονων αξιωματικών με κατασκευασμένες κατηγορίες. Ο Παπανδρέου μαζί με τον ΑΣΠΙΔΑ έστειλε και το ''Σχέδιο Περικλής'' στην στρατιωτική δικαιοσύνη ως αντι-κίνηση στον Βασιλιά, όμως αυτό δεν μπορούσε να ανισορροπήσει τον ΑΣΠΙΔΑ.
Ο Παπανδρέου αφού είδε, σύμφωνα με το πόρισμα, ότι δεν υπάρχει πολιτική ανάμειξη, θέλησε να κλείσει και τις δύο υποθέσεις για να ηρεμήσει το στράτευμα, σύμφωνα και με την προτροπή της Ε.Δ.Α. Όμως ο ΑΣΠΙΔΑ πήγε στην στρατιωτική δικαιοσύνη.
Στις 21 Ιουνίου θέτει θέμα εμπιστοσύνης. Στις 25 Ιουνίου παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία, με την Ε.Δ.Α. να έχει ρίξει λευκό. Τρεις μέρες μετά όμως, ξεσπά η θύελλα. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ εξαπολύει επίθεση κατά του Ανδρέα Παπανδρέου. Γράφει χαρκτηριστικά:
'' Κατηγορείται ο υιός του πρωθυπουργού ότι χωρίς να έχει καμμίαν αρμοδιότητα και ερχόμενος εις απόλυτον αντίθεσιν και προς το πολίτευμα και προς τους νόμους και προς τας προγραμματικάς αρχάς της Ενώσεως Κέντρου, ανεμίχθη εις το στράτευμα και εις την ΚΥΠ. Ότι επεδίωξε να ιδρύση ΄μικρομάγαζον΄ εις τον στρατόν. Και φυσικά τα έκαμε θάλασσα. Δεν θα κρίνωμεν ημείς την αλήθειαν των κατηγοριών αυτών, τας οποίας ο ίδιος δεν διέψευσε ποτέ, μολονότι εις άλλες περιστάσεις είναι λαλίστατος. Θα τα κρίνη η ανάκρισις που διεξάγεται τώρα δια τον ΑΣΠΙΔΑ. Αλλά ούτε η κυβέρνησις, ούτε η παράταξις, που είναι και εννοούν να μείνουν ξένοι προς οιαδήποτε καμώματα του είδους αυτού, ή μπορούν ν΄ αναμένουν να κριθή ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου''.
Ο Α. Παπανδρέου αντέδρασε έντονα, μετα την δημοσίευση του άρθρου, με την παρακάτω δήλωση :
''Στιγματίζω την σκευωρίαν, ότι ήτο δυνατόν να έχω ανάμιξιν εις το Στράτευμα. Καταγγέλω ενώπιον της δημοκρατικής Κοινής Γνώμης εκείνους οι οποίοι κινούμενοι από προσωπικήν εμπάθειαν- αν όχι και άλλα κίνητρα- δεν διστάζουν να επαναλαμβάνουν τας εναντίον μου συκοφαντικάς κατηγορίας των εξάλλων της δεξιάς και να προσβάλλουν το αίτημα των κύκλων της ανωμαλίας. Υπονομεύουν την δημοκρατικήν παράταξιν ει την πλεόν κρίσιμον φάσιν του αγώνος της δια την εδραίωσιν της Δημοκρατίας εις την Ελλάδα''.
Την επόμενη μέρα, η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ κάνει νέα επίθεση στον Ανδρέα Παπανδρέου με αφορμή τη δήλωσή του:
''Αποστρεφόμεθα τον Ανδρέα Παπανδρέου διότι ερεζίλεψε την υπόθεσιν τηςν αξιοκρατίας με τα απίθανα υποκείμενα που εμάζεψε γύρω του, εις την απεγνωσμένιν του προσπάθειαν να μετατρέψη την παράταξιν εις μικρομάγαζον ιδικόν του (...). Δεν επιθυμούμεν να προδικάσωμεν αν θα έλθη να προστεθή εις όσα διέπραξε και η τυχόν απόδειξις ενοχής του δια τον ΑΣΠΙΔΑ. Βέβαιον μόνο είναι ότι οι κατηγορούμενοι αξιωματικοί τον καταβρίζουν τώρα ότι, αφού τους παρέσυρε, τους εγκατέλειψε...'''
Στην νέα του επίθεση της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ο Α. Παπανδρέου κάνει στις 30 Ιουνίου μία λιγόλογη δήλωση:
'' Έδωσα ήδη απάντησιν. Κατέχομαι υπό συναισθήματος αηδίας''.
Οι επιθέσεις τόσο προς τον Α. Παπανδρέου προσωπικά όσο και προς την κυβέρνηση Παπανδρέου δεν σταματάνε εδώ.
Η αντίστροφη μέτρηση για τον Γ. Παπανδρέου, χρονικά αρχίζει από την ψήφο εμπιστοσύνης της 25ης Ιουνίου. Μοχλός της ανατροπής του, είναι ο ''πιστός φίλος Πέτρος'' Γαρουφαλιάς, όπως τον αποκαλούσε ο Γέρος, υπουργός Εθνικής Αμύνης. Αφορμή για την ανατροπή του, ήταν ο έλεγχος των Ενόπλων Δυνάμεων και η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ.
Ένας λόγος,που ο Γ. Παπανδρέου ζήτησε και πήρε από την Βουλή ήταν το ότι ήθελε να προχωρήσει σε αλλαγές στην ηγεσία των Ε.Δ. και κυρίως ν΄ αντικαταστήσει τον Αρχηγό ΓΕΣ Ιωάννη Γεννηματά. Αυτό το είχε ανακοινώσει στις 21 Ιουνίου 1965 στην Πολιτική Επιτροπή του Κόμματος που λειτουργούσε ως ''μίνι'' Υπουργικό Συμβούλιο.
Αυτήν την επικείμενη αλλαγή, εκ μέρους του Παπανδρέου, ο Γαρουφαλιάς το παρουσίασε στο Βασιλιά ως ''συνομωσία του Παπανδρέου πίσω από τις πλάτες των Ανακτόρων''.
Ο Βασιλιάς, μέσω του διευθυντή του Π.Γ. κ. Χοϊδά προειδοποιει τον Γ. Παπανδρέου να μην προχωρήσει σε οποιαδήποτε αλλαγή χωρίς να προηγηθεί μεταξύ τους συνάντηση. Του έκανε επίσης γνωστό ότι τον είχε ενημερώσει ο Γαρουφαλιάς. Μετά την επιστολή Χοϊδά προς Παπανδρέου, ο πρωθυπουργός αποφασίζει ν΄ αφαιρέσει το Κ.Ε.Α. από τον Γαρουφαλιά και να το αναλάβει ο ίδιος. Αυτή ήταν και η μοιραία κίνηση του Γέρου που οδηγεί και στην σύγκρουση με το Βασιλιά και την πτώση του Παπανδρέου.
Ο ''πιστός φίλος Πέτρος'' αρνείται να παραιτηθεί και να γίνει ομαλή διαδοχή στο Κ.Ε.Α. κι ο Γέρος που ειδοποιεί το Βασιλιά ότι θα αναλάβει το υπουργείο, οδηγείται σε αδιέξοδο. Ο Γαρουφαλιάς που ασκεί ''βασιλικη εξουσία'' έχει μετατραπεί σε ύφαλος εν κράτει. Ο Παπανδρέου έχει τεθεί υπό απαγόρευση. Στις 3 Ιουλίου ο Γέρος φέρνει το θέμα στη δημοσιότητα με ανακοίνωση ''εγκύρων κύκλων της Ενώσεως Κέντρου'' στην οποία τονίζεται :
''Aπό την εκκαθαρισιν του θέματος Γαρουφαλιά θ΄ αποδειχθεί αν υπάρχει κυβέρνησις. Διότι δεν πρόκειται περί ενός προσώπου αλλά δια την λειτουργίαν του πολιτεύματος''.
Ο Γαρουφαλιάς από την άλλη ισχυρίστηκε ότι η σύγκρουση προκλήθηκε αποκλειστικά λόγω ΑΣΠΙΔΑ και υιού Παπανδρέου.
Στις 6 Ιουλίου 1965, μετά την άρνηση παραίτησης του Γαρουφαλιά, ο πρόεδρος της της Ε.Ρ.Ε. Π. Κανελλόπουλος προκαλεί τον πρωθυπουργό με τη δήλωσή του ότι '' η χώρα έπαυσε να κυβερνάται''.
Στις 7 Ιουλίου 1965 ο Παπανδρέου ζητά ακρόαση από τον Κωνσταντίνο για να ξεκαθαριστεί η κατάσταση.
Την επόμενη ο Κωνσταντίνος από την Κέρκυρα στέλνει επιστολή στον Παπανδρέου που ήταν ουσιαστικά τελεσίγραφο προς τον γηραιό πρωθυπουργό για να υπακούσει στις βασιλικές εντολές.
Τελεσίγραφο υπαγορευμένο με την δύναμη των όπλων που εξακολουθούσαν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Ανακτόρων.
Ο Παπανδρέου μένει εμβρόντητος απέναντι στο θράσος και την προκλητική στάση του νεαρού Βασιλιά. Η επιλογή της ρήξης των Ανακτόρων με την νόμιμη κυβέρνηση είναι φανερή.
Στις 9 Ιουλίου στέλνει ο Παπανδρέου επιστολή στον Κωνσταντίνο με την οποία καταγγέλει τους πάντες και τα πάντα ως υπονομευτές της δημοκρατικής ομαλότητας.
Η ρήξη μεταξύ Παπανδρέου- ανακτόρων οδηγείται ακριβώς έτσι όπως την είχαν σχεδιάσει οι τελευταίοι.
Στις 11 Ιουλίου γίνεται η συνάντηση των δύο αντρών στην Κέρκυρα, όπου κράτησε αρκετή ώρα σε ήπιο κλίμα. Την ατμόσφαιρα είχε απαλύνει η γέννηση της ''διαδόχου'' Αλεξίας.
Στην συνάντηση ο Παπανδρέου φάνηκε συμβιβαστικός και προτείνει ως νέο Υ.Ε.Α. τον στρατηγό Δ. Παπανικολόπουλο. Ο Παπανδρέου μετά την συνάντηση δηλώνει ότι η κρίση ξεπεράστηκε.
Την επόμενη μέρα, συγκαλεί το Υπουργικό Συμβούλιο χωρίς τον Γαρουφαλιά με θέμα την αντικατάσταση του στο Υ.Ε.Α. Σύμφωνα με την ανακοίνωση που ακολούθησε του Συμβουλίου η απόφαση της απομάκρυνσης του Γαρουφαλιά από την κυβέρνηση και η διαγραφή του από το Κόμμα ήταν ομόφωνη.
Στις 13 Ιουλίου ο Παπανδρέου συγκαλεί την Κ.Ο. της Ε.Υ. χωρίς τη συμμετοχή του Γαρουφαλιά, με θέμα την διαγραφή του κι αργότερα, την ίδια μέρα, μετά την ομόφωνη δυμφωνία της Κ.Ο. στις κινήσεις του Γέρου, ο Παπανδρέου στέλνει μήνυμα στον Κωνσταντίνο, δια μέσου Χοϊδά ότι επιμένει στην ανάληψη του Υ.Ε.Α. από τον ίδιο.
Στις 14 Ιουλίου ο Παπανδρέου λαμβάνει την τρίτη και τελευταία επιστολή από το Βασιλιά (η δεύτερη του επιδώθηκε στην Κέρκυρα λίγο πριν συναντήσει τον Κωνσταντίνο) .
Τις κρίσιμες αυές ώρες η Αμερικάνικη Πρεσβεία επιχειρεί να επιβάλλει έναν συμβιβασμό μεταξύ Πρωθυπουργού - Ανακτόρων. Το Στέητ Ντιπάρτμεντ έχει εκτιμήσει την λαϊκή υποστήριξη στο πρόσωπο του Παπανδρέου και προτιμά να τον έχει σύμμαχο των Αμερικανικών συμφερόντων στην Ελλάδα και την Κύπρο παρά αντίπαλο. Είναι σαφές ότι οι Αμερικάνοι προτιμούσαν την υποχώρησή του παρά την αποτροπή του (του Παπανδρέου). Γι΄ αυτό κι η Αμερικανική Πρεσβεία άσκησε πίεση τόσο στον Παπανδρέου όσο και στ΄ ανάκτορα, για συμβιβασμό. Στις 14 Ιουλίου εκτός από τους Αμερικάνους, ο Παπανδρέου πιέζεται κι από βουλευτές του για να μην έρθει σε ρήξη με το παλάτι.
Οι βουλευτές αυτοί ήταν οι:
-Κ. Μητσοτάκης,
-Ηλ. Tσιριμώκος,
-Σ. Αλαμάνης,
-Γ. Μπακατσέλος,
-Στ. Στασινόπουλος,
-Γ. Αθανασιάδης,
-Νόβας.
Ακόμη και η ηγεσία της Ε.Δ.Α. πίεσε το Γέρο ώστε να μην παραιτηθεί. Όμως δεν υπέδειξε τον τρόπο, κανέναν τρόπο έτσι ώστε να ξεπεραστεί η κρίση.
Η θέση του Παπανδρέου είναι δυσχερής. Παραίτηση ή συμβιβασμό ;
Ο Γεώργιος Παπανδρέου επιλέγει τον δρόμο της παραίτησης με ανοιχτό μέτωπο προς τον Βασιλιά. Στην τρίτη βασιλική επιστολή της 14ης Ιουλίου, ο Γέρος απαντά την ίδια μέρα που την έδωσε ο ίδιος στον Βασιλιά μαζί με την παραίτηση στις 15 Ιουλίου 1965 στις 19.00 ώρα στ΄ ανάκτορα Τατοϊου. Η συνάντηση των δύο αντρών κράτησε μόλις 13 λεπτά. Ο Παπανδρέου μόλις βγαίνει από τα ανάκτορα, δηλώνει ότι η επίσημη παραίτηση θα γίνει την επόμενη μέρα. Ο Κωνσταντίνος δεν περιμένει και πριν συμπληρωθεί ώρα απ΄ την προφορική παραίτηση, ορκίζει νέο πρωθυπουργό. το μέχρι εκείνη την ώρα Πρόεδρο της Βουλής, Γ. Αθανασιάδη-Νόβα. Με την αναγγελία της νέας κυβέρνησης, ο Παπανδρέου συντάσσει διάγγελμα προς τον Ελληνικό Λαό που μεταδίδεται από το ράδιο, τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16ης Ιουλίου, στο οποίο ο Γέρος τον καλούσε σε νέο Ανένδοτο.
Οι συνομώτες του Ι.Δ.Ε.Α. είχαν αγκαλιαστεί απ΄ τα Ανάκτορα, είχαν δείξει τις προθέσεις τους και με την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ και με την προβοκάτσια στον Έβρο και με τις ''ανησυχίες'' για διάβρωση του στρατεύματος από τους κομμουνιστές. Τα σχέδιά τους κυλούν ''ομαλά''. Οι βάσεις κι όχι μόνο, για την επίτευξη των στόχων τους έχουν ήδη μπει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ : ΕΔΩ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ : ΕΔΩ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΕΔΩ
1963-1965 Η ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ. Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΟΥ
Οι εκλογές έγιναν στις 3 Νοεμβρίου 1963 από την κυβέρνηση Μαυρομιχάλη. Πρώτο κόμμα αναδείχτηκε η Ε.Κ. με 1.962.070 ψήφους ή 42,04% και 138 έδρες. Η Ε.Ρ.Ε. πήρε 1.837.377 ψήφους ή 39,37% και 132 έδρες. Η Ε.Δ.Α. με 14,35% και 669.267 ψήφους πήρε 28 έδρες και τέλος το ΚΟΜΜΑ των ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΩΝ πήρε 173.981 ψήφους ή 3,79% και 2 έδρες.
Η Ε.Κ. δεν κατάφερε να πάρει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία και δηλώνει ότι δεν θα δεχτεί να στηριχτεί της Ε.Δ.Α. ή της Ε.Ρ.Ε. παρά μόνο σε περίπτωση προσχώρησης μέρους βουλευτών στην Ε.Κ.
Ο Καραμανλής ζητά να δωθεί διερευνητική εντολή, κι όχι εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, κι όταν η Ε.Κ. δηλώνει αδυναμία να σχηματίσει κυβέρνηση να δωθεί σ΄ αυτόν η εντολή, ελπίζοντας στην απόσπαση αριθμού βουλευτών της Ε.Κ. και να εξασφαλίσει κοινοβουλευτική αυτοδυναμία.
Ο Παύλος όμως, στις 6 Νοεμβρίου μετά από δήλωση της Ε.Δ.Α. ότι θα δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον Παπανδρέου, δίνει, υποχρεωτικά, την εντολή σχηματισμού στην Ε.Κ. και στις 7 Νοεμβρίου ορκίζεται η πρώτη Κεντρώα κυβέρνηση μετά από έντεκα χρόνια.
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής εγκαταλείπει την Ελλάδα για το Παρίσι στις 9/12/1963 με τ΄ όνομα Τριανταφυλλίδης.
Έχει αναπτυχθεί ''φιλολογία'' για το πως και γιατί έφυγε μ΄ αυτό το όνομα ο ηγέτης της τότε Δεξιάς. και ο καθένας μπορεί να έχει την άποψη του. Προσωπικά θεωρώ ότι ήταν ένδειξη της μικροψυχίας και της μικρότητας ενδεδυμένη με το σύμπλεγμα ανωτερότητας που είχε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Ο Καραμανλής μ΄ επιστολή του προς την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ε.Ρ.Ε. εξηγεί τους λόγους που τον οδήγησαν στην απόφαση να εγκαταλείψει τη χώρα και δηλώνει ότι αφήνει διάδοχό του στην ηγεσία του κόμματος, τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η φυγή Καραμανλή ήταν μεγάλο πλήγμα για την Δεξιά και ''όπλο'' στα χέρια της Ε.Κ.
Στις 16 Δεκεμβρίου συγκαλείται η νέα Βουλή και στις 24 του ίδιου μήνα η Ε.Κ. παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης με 16 ψήφους. Αμέσως μετά παραιτείται, αφού όπως είχε δηλώσει λίγο μετά την εκλογική του νίκη, δεν θέλει να κυβερνήσει με κοινοβουλευτική στήριξη άλλου κόμματος.
Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος ζητά, και παίρνει, διερευνητική εντολή, που όπως είναι φυσικό, δεν οδηγεί πουθενά και την καταθέτει στις 29/12/1963. Την επόμενη μέρα δίνεται εντολή σχηματισμού υπηρεσιακής κυβέρνησης στον υποδιοικητή της Εθνικής Τράπεζας Ιωάννη Παρασκευόπουλο και προκηρύσσονται εκλογές για τις 16 Φεβρουαρίου 1964.
Αν και η Ε.Κ. έδειχνε ότι δεν ήθελε την συναργασία της Ε.Δ.Α., η ηγεσία της Αριστεράς αποφάσισε να βοηθήσει ώστε η Ε.Κ. να πάρει την αυτοδυναμία.
Οι πενήντα ημέρες διακυβέρνησης απ΄ την Ε.Κ. ελιχαν φέρει τον άνεμο της ελευθερίας για μεγάλες μάζες του λαού. Έτσι η Ε.Δ.Α αποφάσισε να μην κατεβάσει εκλογικούς συνδυασμούς σε εικοσιτέσσερις ''άγονες'' γι΄ αυτήν, περιοχές.
Λίγες μέρες πριν τις εκλογές, στις 7 Φεβρουαρίου, πεθαίνει ο Σοφοκλής Βενιζέλος, στο πλοίο Ελλάς από πνευμονικό οίδημα. Αυτός ο θάνατος αδυνάτιζε την πτέρυγα των Φιλελευθέρων, που ήταν πιο συντηρητικοί από άλλες πτέρυγες της Ε.Κ. και χαλαρώνει ο συνδετικός κρίκος της Ε.Κ. με τ' Ανάκτορα, μιας κι ο Σοφοκλής Βενιζέλος ήταν πιστός φίλος τους.
Γίνονται οι εκλογές και η Ε.Κ. παίρνει 52,72% ή 2.424.477 ψήφους και 171 έδρες, η Ε.Δ.Α. παίρνει 542.865 ψήφους ή το 11,8% και 22 έδρες ενώ η ''συμμαχία'' του Κόμματος των Προοδευτικών με την Ε.Ρ.Ε. παίρνει 1.621.546 ψήφους, δηλαδή το 35,26% και 101 έδρες.
Στις 29 Φεβρουαρίου ορκίζεται η νέα κυβέρνηση. Μέσα στην κυβέρνηση είναι και ο νέος βουλευτής της Ε.Κ., ο Ανδρέας Παπανδρέου που μέχρι τότε ήταν από τους πιο στενούς, άτυπους, συνργάτες του πρωθυπουργού και πατέρα του.
Ο Βασιλιάς Παύλος, πεθαίνει στις 6 Μαρτίου κι ενώ όλοι ετοιμάζονταν για τη στέψη του νέου Βασιλιά, του Κωνσταντίνου, που θα γίνει στις 23 του ίδιου μήνα, δημιουργείται η πρώτη μεγάλη ρήξη στην κυβέρνηση.
Στις 18 Μαρτίου ο Γ. Παπανδρέου, συγκεντρώνει την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ε.Κ. κι ανακοινώνει ότι υποψήφιος του κόμματος για πρόεδρος της Βουλής θα είναι ο Γ. Αθανασιάδη-Νόβας, Άνθρωπος των ανακτόρων. Σχεδόν όλο το κόμμα περίμενε ότι υποψήφιος γι΄ αυτήν την θέση θα ήταν ο πρώην πρόεδρος της Βουλής, Ηλίας Τσιριμώκος, που σε αυτην την κυβέρνηση έλειπε κι απ΄ το Υπουργικό Συμβούλιο.
Στην ψηφοφορία της 19ης Μαρτίου, 33 από τους παρόντες βουλευτές της Ε.Κ. έγραψαν στα ψηφοδέλτια την λέξη ''ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ'', (στην β. ψηφοφορία ψήφισαν και οι 166).
Ο Γ. Παπανδρέου εκνευρίστηκε απ΄ αυτήν την κίνηση των βουλευτών και την επόμενη μέρα με δήλωσή του, διαγράφει από το κόμμα τους Ηλία Τσιριμώκο και Σάββα Παπαπολίτη ως υποκινητές της ''ανταρσίας''. Πολύ σύντομα θα τους επαναφέρει στο κόμμα, για την ''εν'οτητα'' όπως είπε. Είχε όμως φανεί η μη κομματική και πολιτική συνχοή του κυβερνώντος κόμματος.
Στις 30 Μαρτίου ο Γ. Παπανδρέου ανακοινώνει τις προγραμματικές δηλώσεις τηςν κυβέρνησης.
Το πολιτικό τους στίγμα είναι, διμέτωπος αγώνας ενάντια στην Δεξιά και στην Αριστερά, ενώ υπάρχει και στροφή υπέρ του παλατιού.
Στις 3 Απριλίου η κυβέρνηση παίρνει 168 ψήφους υπερ- δηλαδή όλους τους παρόντες κυβερνητικούς βουλευτές- . Η Ε.Δ.Α. δηλώνει παρών που ουσιαστικά είναι ψήφος ανοχής ενώ ''συμμαχία'' Ε.Ρ.Ε- Προοδευτικών, αποχωρεί από την ψηφοφορία εμπιστοσύνης.
Τα κυβερνητικά μέτρα υπέρ της Παιδείας και των λαϊκών στρωμάτων προκαλούν ''μετακινήσεις'' του εκλογικού σώματος υπέρ της Ε.Κ.. Ο λαός έχει την αίσθηση ότι μπορεί να κινείται σε ένα κλίμα δημοκρατίας και να ασκεί τα δημοκρατικά του καθήκοντα και υποχρεώσεις αν και δεν υπήρχαν συγκεκριμένα κυβερνητικά και νομοθετικά μέτρα που να επιβάλλουν τον εκδημοκρατισμό της δημόσιας ζωής, (υπήρχαν ακόμη μέτρα που είχαν θεσπιστεί στην περίοδο του εμφυλίου). Το δημοκρατικό πνεύμα του Ανένδοτου αγώνα κι δημοκρατική κατεύθυνση της κυβερνητικής πολιτικής, δημιούργησαν κλίμα ελευθερίας και δημοκρατίας. Η φοβία της περιόδου της Ε.Ρ.Ε. υποχωρεί κι ο αγροτικός πληθυσμός απαλλάσεται από την σκιά των Τ.Ε.Α. και των παρακρατικών.
Στο καθαρά πολιτικό μέρος τώρα, ενώ αμλβύνονται οι σχέσεις πολίτη- κράτους, υπάρχει η ανάπτυξη μιας νέας πολιτικής τάσης μέσα στην Ε.Κ. που ζητούσε βαθύτερες δημοκρατικές και κοινωνικές αλλαγές σε αντίθεση με τους συντηρητικούς της Ε.Κ.. Ο Γ. Παπανδρέου επιδιώκει να στεριώσει την πολιτική του εξουσία οξύνοντας την ιδεολογική και πολιτική πάλη και προς την Δεξιά και προς την Αριστερά.
Έλεγε χαρακτηριστικά, ''δεν υπάρχει Δημοκρατία πέρα απ΄ την Ε.Κ. παρά μόνο Μαύρος και Κόκκινος Φασισμός''.
Έτσι ενώ η Ε.Κ. δημιούργησε κλίμα δημοκρατίας στη χώρα κι εγκαινίασε το δημοκρατικό διάλογο με τα λαϊκά στρώματα, δεν επέδειξε την ίδια δημοκρατική διάθεση, δημιουργικής συνεργασάις προς την αντιπολίτευση.
Εν τω μεταξύ ο κρατικός μηχανισμός κι ο στρατιωτικός, παρέμενε στα χέρια της Δεξιάς, κι η στάση προς την Κυβέρνηση της Ε.Κ. ήταν από εχθρική έως υπομονευτική.
Η τακτική της Ε.Κ. ήταν τέτοια που της έλειπε η δυγκεκριμένη στρατηγική έναντι του αντιπάλου της, που θα οδηγούσε στην αποκατάσταση του ομαλού κοινοβουλευτικού βίου και την άσκηση της ουσιαστικής κυβερνητικής εξουσίας.
Την πολιτική του Γ. Παπανδρέου την βάραινε, η αλαζονεία απέναντι στους αντιπάλους της, η δημαγωγία απέναντι στα λαϊκά στρώματα και η υποτίμηση των πραγματικών κινδύνων που απειλούσαν, τόσο την εξουσία του όσο και την δημοκρατία.
Αποκαθιστά τις σχέσεις του με το παλάτι, που από το 1961 είχαν ψυχρανθεί και σε ένδειξη καλής θέλησης, τοποθετεί τον ''αγαπητό φίλο'' Πέτρο Γαρουφαλλιά, άνθρωπο των ανακτόρων, στο ευαίσθητο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Ο Γαρουφαλλιάς, όταν ο Ανένδοτος είχε στραφεί ενάντια στα ανάκτορα είχε εγκαταλείψει την Ε.Κ.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα για τον Γ. Παπανδρέου ήταν οι Ένοπλες Δυνάμεις και η στάση των Αμερικάνων απέναντι στην Κυβέρνησή του. Τον Νοέμβριο του 1963 είχε δολοφονηθεί ο ''κεντρώος'' πρόεδρος των Ε.Π.Α. JOHN F. KENNEDY. Έτσι στην Αμερικάνικη Εξωτερική πολιτική, επιβάλλονται αντίπαλες ως προς το πνεύμα του J.F.K. δυνάμεις, δηλαδή το Πεντάγωνο.
Ο Παπανδρέου έλεγε: ''Aνήκομε στη Δύση και στην Ατλαντική Συμμαχία ως φίλοι και όχι ως δορυφόροι".
Αυτές οι κουβέντες δεν ενοχλούσαν τον KENNEDY αλλά για το Πεντάγωνο ήταν εκδήλωση ''στροφής'' που ενέπνεε ανησυχίες που εκτείνονταν όταν ακολουθούν πράξεις που κρίνονται ως εκδηλώσεις ''απειθαρχίας'' και μη φιλικές κι επιζήμιες για τ΄ αμερικάνικα συμφέροντα.
Από την άλλη οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν ήταν διατεθειμένες να υπαχθούν στον έλεγχο της πολιτκής της Ε.Κ. κι αυτή η στάση επηρεάζει τις ήδη δυσμενείς διαθέσεις του Αμερικάνικου Πενταγώνου προς την Ελληνική Κυβέρνηση.
Έτσι οι Ε.Δ. και το Αμερικάνικο Πεντάγωνο ευθυγραμμίζουν την στάση τους απέναντι στην κυβέρνηση. Ο Αμερικάνικος έλεγχος στα ελληνικά πολιτικά πράγματα είναι εξασφαλισμένος και μπορεί να λειτουργήσει έτσι ώστε να εξυπηρετηθούν τ΄ αμερικάνικα συμφέροντα.
Αυτή την εποχή, ένα μήνα μετά την ενθρόνιση του Κωνσταντίου, συμβαίνουν πράγματα που θα επηρεάσουν την τύχη της Κύπρου και τις σχέσεις Παπανδρέου-Αμερικής.
Ένα αναγνωριστικό αεροπλάνο του 6ου στόλου ''ανακαλύπτει'' στα Ν.Α. των Κυθήρων και 8 μίλια από τις ακτές μια μοίρα πολεμικών Σοβιετικών πλοίων. Ήταν τμήμα του Σοβοιετικού Στόλου της Μαύρης Θάλλασας. Αυτό ήταν ''μήνυμα'' προς τους Δυτικούς, ότι έληγε το μονοπώλιο τους στην Μεσόγειο. Τα Σοβιετικά πλοία χαρακτηρίστηκαν ως ''Αντι-έκτος Στόλος''.
Οι Ε.Π.Α. αντέδρασαν σε αυτήν την ''εισβολή'' στα ''νερά'' τους με σχέδια σύρραξης μεταξύ Ελλάδας/Κύπρου-Τουρκίας κι Αράβων (που εξοπλίζονταν απ΄ τους Σοβιετικούς)- Εβραίων.
Προβλήματα η κυβέρνηση δεν είχε μόνο από τις Ένοπλες Δυνάμεις και τους Αμερικάνους, αλλά μέσα στους κόλπους της αλλά και στις σχέσεις της με το παλάτι.
Οι κυβερνήσεις του Γέρου δεν είχαν τολμήσει ν΄ ακουμπήσουν τον Ι.Δ.Ε.Α. που ως τώρα λειτουργεί ως ''προστάτης'' των Ανακτόρων.
Εκείνη την εποχή, το παλάτι απασχολείται από την υπόθεση του εισαγγελά του Αρείου Πάγου, Κ. Κόλλια, του οποίου την απομάκρυνση ζητούσε όλος ο Δημοκρατικός Τύπος.
Ο Κ. Κόλλιας έκανε ότι μπορούσε για να μην βγει στην επιφάνεια η συνεργασία παρακράτους- Σωμάτων Ασφαλείας- Ανακτόρων στην δολοφονία του ΕΔΑίτη βουλευτή Γρηγορίου Λαμπράκη, τον προηγούμενο χρόνο στη Θεσαλονίκη. Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ανακριτής της υπόθεσης, και το 1985 με 1990 Πρόεδρος Της Δημοκρατίας, δεν πτοείται από τις απειλές του Κόλλια. Ο τότε Υπουργός Δικαιοσύνης, Πολυχρονιάδης, ανακινεί την υπόθεση, μετά τις εκλογές του Φεβρουαρίου του 1964, και διατάσσει ανακρίσεις. Όμως ο Γέρος μετά από πιέσεις των Ανακτόρων ''κλείνει'' την υπόθεση κι οδηγεί τον υπουργό σε παραίτηση.
Αλλά οι πρώτες αντιθέσεις, στην Ε.Δ.Α. δεν εκδηλώθηκαν λόγω της υπόθεσης Λαμπράκη. Εκδηλώθηκαν, οι αντιθέσεις, στην οικονομική πολιτική και κυρίως στον έλεγχο της Εθνικής Οικονομίας.
Τα Οικονομικά Υπουργεία ήταν ο στίβος της διαμάχης κ εμπλέκονται σε αυτήν και οι εφημερίδες ΒΗΜΑ του Δ.Ο.Λ. και ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του Πάνου Κόκκα. Από την κυβέρνηση πρωταγωνιστές είναι οι Υπουργοί Συντονισμού Γεώργιος Μαύρος, Οικονομικών Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και Προεδρίας Ανδρέας Παπανδρέου.
Στις 24 Απριλίου 1964, μετά από ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, ανακοινώνεται η παραίτηση του Μαύρου από το Υπουργείο κι η ανάληψη, από αυτόν, η Διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας. Το υπουργείο αναλαμβάνει ο αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Στέφανος Στεφανόπουλος με αναπληρωτή του, τον Ανδρέα Παπανδρέου.
Η πρώτη εντύπωση ήταν ότι ο Παπανδρέου ήθελε να προωθήσει τον Οικονομολόγο γιο του στην διεύθυνση της Εθνικής Οικονομίας μιας και ήταν κι ο αρχιτέκτονας του οικονομικού προγράμματος της Ε.Κ. και της Κυβέρνησης.
Η Κυβέρνηση είναι φανερό, πλέον, αντιμετωπίζει σοβαρές εσωκομματικές διαμάχες, προσωπικών κι ιδεολογικών αντιθέσεων. Ο παλιοκομματικός και συντηριτικός Γ. Μαύρος δεν μπορεί να εκφράσει, ως υποργός Συντονισμού την οικονομική πολιτική που είχε επεξεργαστεί ο Ανδρέας Παπανδρέου και που ασφαλώς θα προσπαθούσε να την επιβάλλει στον πατέρα του με την επιρροή που του ασκούσε.
Από την άλλη, ο Μαύρος δεχόταν επιρροές κι από τον Μητσοτάκη, μέσω ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Ο Μητσοτάκης τον έχει ''αφήσει'΄ να ηγηθεί της πτέρυγας των Φιλελευθέρων μετά τον θάνατο του Βενιζέλου, θέση που ήθελε, όπως κι αυτή του Υπουργού Συντονισμού.
Ο Παπανδρέου ήθελε να ελέγχει, με πρόσωπα της εμπιστοσύνης του, βασικούς τομείς της κυβερνητικής πολιτικής. Όμως το ετερόκλητο κυβερνητικό σχήμα δεν τον βοηθούσε να επιβληθεί στα κυβερνητικά στελέχη.
Σε αυτό το σημείο ας δούμε λίγο και τι γίνεται με το Κυπριακό, που βάραινε πάντα στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στην διαμόρφωση των Ελληνοαμερικάνικων και Ελληνοτοϊκών σχέσεων.
Πίσω από τον Τουρκικό επεκτατισμό βρίσκονταν η στρατηγική επιδίωξη των Ε.Π.Α. να εντάξουν την Κύπρο στο ΝΑΤΟ και να την αποσπάσουν από το στρατόπεδο των Αδέσμευτων, ιδιαίτερα μετά το Σοβιετικό ενδιαφέρον για την Ανατολική Μεσόγειο και την είσοδο του Σοβιετικού Στόλου σε αυτήν την περιοχή.
Κι αυτή την επιδίωξη μόνο με την συνεργασία των Ελληνικών Κυβερνήσεων μπορούσαν να πραγματοποιήσουν και με κοινή συμφωνία Ελλάδας- Τουρκίας μπορούσε να επιβληθεί ΝΑΤΟική λύση στην Κύπρο.
Ο συνδυασμός των βλέψεων ΝΑΤΟ- Ε.Π.Α. κι οι εδαφικές διεκδικήσεις των Τούρκων στο νησί, δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα.
Η νέα αιματηρή φάση του Κυπριακού ξεκινά από την απόφαση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, τον Δεκέμβριο του 1963, ν΄ ανατρέψει τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου που δέσμευαν το δικαίωμα του Κυπριακού λαού γι΄ Αυτοδιάθεση. Μ΄ αυτές τις συμφωνίες η Τουρκία είχε αποκτήσει δικαιώματα στην Κύπρο ως Εγγυήτρια Δύναμη για την προστασία των δικαιωμάτων της Τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Τις συμφωνίες του 1959-1960 ο Μακάριος τις είχε δεχτεί ως μια αναγκαιότητα και τις είχε υπογράψει ενώ τώρα, θεωρούσε ότι είχαν αλλάξει οι συνθήκες και το διεθνές σκηνικό ''επέτρεπε'' την ανατροπή τους.
Ο Γ. Παπανδρέου που βλέπει τον κινδυνο Τουρκικής εισβολής στο νησί, το εξοπλίζει στέλνοντας τους στρατιώτες, ντυμένους γυναίκες ή ανέμελους τουρίστες πάνω σε θαλαμηγούς αλλά και με άλλους τρόπους για να μείνει κρυφός ο εξοπλισμός από την CIA, την Ιντέλιτζενς Σέρβις και τις Τουρκικές αρχές.
Το Κυπριακό πρόβλημα, μετά τις προετοιμασίες της Τουρκίας να κάνει στρατιωτική απόβαση στην Κύπρο, έφερε ο Γ. Παπανδρέου στην Ουάσιγκτον στις 2 Ιουνίου 1964, μετά από πρόσκληση του Αμερικάνου Προέδρου Λίντον Τζόνσον μαζί με τον Τούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού. Ο Παπναδρεόυ αρνήθηκε να συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογό του αλλά δέχτηκε να γίνει κοινή συνάντηση στη Γενεύη με επιτηρητή τον Άτσεσον. Ο τελευταίος έδωσε και το όνομά του στο σχέδιο που προέβλεπε, ουσιαστικά την διπλή ένωση της Κύπρου με Ελλάδα και Τουρκία.
Ο Μακάριος που ήθελε την ανεξηρτησία της Κύπρου, αντίθετα από τον Παπανδρέου που ήθελε την ένωση. αποδοκίμασε έμμεσα τις Ελληνοτουρκικές συνομιλίες.
Ο Παπανδρέου που φοβούμενος την δύναμη του ΑΚΕΛ, στέλνει τον στρατηγό Γρίβα, ως αρχηγό των Ελληνικών Δυνάμεων στο νησί, αλλά και για ''επιτηρητή'' της εξουσίας, αρνείται κάθε Αμερικάνικο σχέδιο.Αυτό δημιουργεί φόβους για την τύχη της πρωθυπουργίας του.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου, ένας ακόμη λόγος, αντιπαπανδρεϊκής πολιτικής εκ μέρους των αμερικάνων, που από την στιγμή που μπήκε στην κυβέρνηση έγινε ενοχλητικός για τους Αμερικάνους μιας κι αρνήθηκε την χρηματοδότηση της Κ.Κ.Π. από την CIA, σε μια προσπάθεια να σπάσει τους δεσμούς των δύο μυστικών υπηρεσιών, έκλεισε την ''Φωνή της Αμερικής'', συγκρούστηκε με Αξιωματούχους της Αμερικάνικης Πρεσβείας κι άφησε την εντύπωση του Αντιαμερικάνου πολιτικού.
Οι Αμερικάνοι φοβόντουσαν πολύ την επιρροή που ασκούσε ο Ανδρέας στον πατέρα του, στην χάραξη της εξωτερικής πολιτικής.
Στην περίοδο του Ανένδοτου θέλησαν να τον χρησιμοποιήσουν ως μοχλό πίεσης στον πατέρα του, αλλά όταν μπήκε ενεργά στην πολιτκή τον αντιμετώπισαν ως εκφραστή μιας ισχυρής πολιτικής πτέρυγας στην Ε.Κ., και στην κυβέρνηση με σημαντική επιρροή στον Γέρό. Προσπάθησαν να εξασφαλίσουν την ''κατάνοησή του'' του στην Αμερικάνικη πολιτική απέναντι στην Ελλάδα, Τελικά η στάση των Ε.Π.Α. απέναντι στον Ανδρέα Παπανδρέου, αλλάζει και γίνεται εχθρική κατά την Κυπριακή κρίση.
Στις 15 Νομεβρίου 1964 ο Ανδρέας Παπαπνδρέου ανακοινώνει, ξαφνικά, την παραίτησή του από την κυβέρνηση μετά απο σφοδρές επιθέσεις του αντικυβερνητικού τύπου για συμμετοχή σε Τροτσκιστικές ομάδες στην περίοδο Μεταξά, για ''δήλωση Μετάνοιας'', για κάρφωμα των συντρόφων του και κορυφώθηκε με καταγγελίες γι΄ ανάθεση δημοσίων έργων σε φιλικό του τεχνικό γραφείο, χωρίς διαγωνισμό.
Η κατευθυνόμενη επίθεση εναντίον του εκδηλώθηκε και δεν μπορεί ν΄ αγνοηθεί αυτό, χρονικά αμέσως μετά τις καταγγελίες του Παπανδρέου ότι σχεδιαζόταν πραξικοματική ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, ανατροπή του Μακαρίου και εδαφικά ανταλλάγματα με την Τουρκία.
Η πολιτική δραστηριότητα του Ανδρέα Παπανδρέου ως αρχηγού της κεντροαριστερής πτέρυγας της Ε.Κ. κι η μεγάλη απήχηση του στα λαϊκά στρώματα και πιο πολύ στους νέους, η ριζοσπαστική πολιτική του, προκάλεσε αντισυσπειρώσεις στα ηγετικά κλιμάκια της Ε.Κ. κι όξυνε τις εσωκομματικές κι ενδοκυβερνητικές αντιθέσεις.
Την 6η Ιανουαρίου 1965 απομακρύνονται από την κυβέρνηση οι:
I. Τούμπας, Γ. Μελάς, Κ. Ταλιαδούρος, Ν. Κουντούρης κι ορκίζονται στην θέση τους οι :
Hλ. Τσιριμώκος, Τζων Γκλαβάνης, Ν. Ζορμπάς, Ζ. Παπαλαξάκος και Αλ. Σπανορήγας.
Ο ανασχηματισμός έχει σαν αποτέλεσμα την ανταρσία 13 βουλευτών με επικεφαλής τβν Σάββα Παπαπολίτη κι επιθέσεις από την ΕΛΕΘΕΥΡΙΑ του Πάνου Κόκκα, στενά συνδεδεμένου με τον Μητσοτάκη.
Οι 13 ''αντάρτες'' που εκτός από τον Παπαπολίτη ήταν οι :
Mαν. Μπακλατζής,
Δ. Θεοχαρίδης,
Ι. Γιομάς,
Δ. Γεωργίου,
Απ. Βλασακούδης,
Λ. Λυμπέρης,
Αθ. Μαυρίδης,
Γ. Αναγνωστόπουλος και
Αγγ. Παπαϊωάννου,
κατέθεσαν δήλωση στο προεδρείο της βουλής πως συγκροτούν ανεξάρτητη Κ.Ο. με αιτιολογικό ότι στην Ε.Κ. δεν υπάρχουν δημοκρατικές λειτουργίες.
Ο Γ. Παπανδρέου χαρακτηρίζει την κίνηση των 13 ως αποστασία και τους κάλεσε μέσα σε 24 ώρες να ανακαλέσουν τη δήλωσή τους γιατί θα διαγραφούν. Τη απέσυραν αλλά το φάντασμα της αποστασίας ανησυχούσε το Γέρο.
Ταυτόχρονα εκδηλώνεται σφοδρή επίθεση από την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ κατά του Μακαρίου και του Ανδρέα Παπανδρέου, με τον ισχυρισμό ότι ματαίωσαν την ένωση Κύπρου- Ελλάδας. Υπάρχει έντονη αντίδραση από Μακάριο και την οικογένεια Παπανδρέου. Όμως είναι φανερό ότι οι της κυβέρνησης μπήκαν στην φάση των ανοιχτών εσωτερικών συγκρούσεων.
Επίσης, η οικογένεια, δέχεται επιθέσεις από την Ε.Ρ.Ε. με προβολή του ''κομμουνιστικού'' κινδύνου και τις ανησυχίες της ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων από την κομμουνιστική διάβρωση του στρατεύματος. Σε συνδυασμό με την ανάθεση του Υπουργείου Εξωτερικών στο ιδρυτικό στέλεχος του Ε.Α.Μ. Ηλία Τσιριμώκο, οι εφημερίδες της Δεξιάς... είχαν να γράφουν...
Οι επιθέσεις, ενισχύθηκαν κι απί τις εμφυλιοπολεμικές δηλώσεις του Παναγιώτη Κανελλόπουλου.
Ο Γ. Παπανδρέου αντεπιτίθεται, δυναμικά, σε αυτήν την λαίλαπα επιθέσεων, με παραπομπή σε Ειδικό Δικαστήριο με τον νόμο περί ευθύνης υπουργών για παρανομίες που διαπιστώθηκαν στις συμβάσεις Δ.Ε.Η- Γαλλικών εταιριών, του ιδρυτή της Ε.Ρ.Ε, Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Στις 5 Φεβρουαρίου 1965 γίνεται ψηφοφορία σε πολύ ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα. Η πρόταση της Ε.Δ.Α. για παραπομπή του Καραμανλή και των υπουργών της περιόδου 1955-1961, Παν. Παπαληγούρα και Ν. Μάρτη, εγκρίθηκαν από την Βουλή με τις ψήφους της Ε.Δ.Α. και της Ε.Κ.. Καταψήφισαν οι βουλευτές της Ε.Ρ.Ε και 30 της Ε.Κ. ένας εκ των οποίων ήταν κι ο υπουργός Οικονομικών Κ. Μητσοτάκης.
Ο Καραμανλής σε συνέντευξή του στο Ρώυτερ, από το Παρίσι, χαρακτήρισει την απόφαση ως συνομωσία για να εμποδιστεί η επάνοδός του στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας. Σύμφωνα με τον Καραμνλή, η παραπομπή έγινε χωρίς νομική κι ηθική βάση.
Μετά την απόφαση, η Ε.Ρ.Ε. κήρυξε τον ''υπέρτατο αγώνα'', σε αντιδιαστολή με τον Ανένδοτο, κατά του Παπανδρέου. Ο Κανελλόπουλος κατήγγειλε την απόφαση ως πολιτικό διωγμό της Ε.Ρ.Ε. και του ιδρυτή της.
Αποφασίζει λαϊκή συγκέντρωση στην Κλαθμώνος για τις 19 Φεβρουαρίου. Η πολιτική ατμόσφαιρα είνια ηλεκτρισμένη κι η όξυνση κλιμαώνει κι οδηγείται σε μετωπική αντιπαράθεση Ε.Ρ.Ε- Ε.Κ.
Στην ομιλία του ο πρόεδρος της Ε.Ρ.Ε. καλεί, ανοιχτά, τον Βασιλιά να διασπάσει την Ε.Κ. και να σχηματίσει άλλη κυβέρνηση από την παρούσα Βουλή. Πρότεινε ακόμη, αν δεν είναι δυνατόν, να συγκροτηθεί υπηρεσιακή κυβέρνηση ''αυξημένης εθνικής ευθύνης η οποία θα οδηγήσει εις νέας εκλογάς, αφού αποκαταστήσει την εύνοια του κράτους και την ελευθέραν αναπλνοή των πολιτικών, ιδία στην ύπαιθρο και αποδώσει εις τα πιεζόμενα όργανα της ασφάλειας το εθνικόν θάρρος..." .
Στο κόμμα της Ε.Ρ.Ε. ασκεί σημαντική επίδραση μια μερίδα οπαδών σκληρής γραμμής, που κατευθύνει τον Τύπο της Δεξιάς και διατηρεί δεσμούς με παρακρατικές οργανώσεις της άκρας δεξιάς και τα ηγετικά στελέχη των Ε.Δ. Αυτή η ομάδα, αντιπολιτεύεται ακόμη και τον Π. Κανελλόπουλλου ως μετριοπαθή και συμβιβαστικό προς την ηγεσία της Ε.Κ..
Η Ε.Ρ.Ε. πιέζεται, από την ομάδα, να υιοθετήσει εξωκοινοβουλευτικές μεθόδους και εξωπολιτικά μέσα πάλης για να πετύχει την απόλυτη χρεωκοπία της πολιτικής του Γ. Παπανδρέου και την ανατροπή του.
Η αντίθεση της Ε.Ρ.Ε.- Ε.Κ. αποκτά οξύτητα και νέα ποιότητα. Από αντίθεση πολιτικής και προγραμμάτων στα πλαίσια της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας εμφανίζεται από το κατεστημένο της δεξιάς ως αντίθεση κοινωνικών συστημάτων. Ο κρατικός μηχανισμός που βρίσκεται στα χέρια της δεξιάς μπαίνει σε λειτουργία για να υπομονευθεί η Ε.Κ.
Οι μηχανισμοί αυτοί, όσο ήταν η Ε.Ρ.Ε. στην εξουσία, ελέγχονται από αυτήν, τώρα όμως έχουν αποκτήσει αυτοδυναμία κι απομακτύνονται από τον έλεγχο και την έξαρτησή τους από την Ε.Ρ.Ε.. Μάλλον το αντίθετο αρχίζει να συμβαίνει.
Οι δεσμοί μεταξύ ''μηχανισμών'' κι Ε.Ρ.Ε., θα σπάσουν, όταν ο πρώτοι δεν θα έχουν την ανάγκη πολιτικής κάλυψης για να προωθήσουν τα σχέδια τους για την κατάλυση των κοινοβουλευτικών θεσμών της χώρας.
Για να αποκτήσει, η αντίδραση στον Παπανδρέου και συνταγματική κάλυψη και χαρακτήρα αγώνα για εθνική σωτηρία προσπαθεί, η Ε.Ρ.Ε. να ''βάλει'' στο παιγνίδι και τον Κωνσταντίνο.
Ο Παπανδρέου ''απαντά'' στις 23 Φεβρουαρίου 1965, στην Βουλή με το πόρισμα της αποκάλυψης του σχεδίου ''Περικλής'' (βία και νοθεία στις εκλογές του Οκτώβρη του 1961).
Η αποκάλυψη του σχδίου είχε σαν κύρια επιδίωξη ν΄ ανασυντάξει τις δυνάμεις του ανένδοτου αγώνα στο αντιδεξιό μέτωπο και να αποκαταστήσει την συνοχή της Κ.Ο. της Ε.Κ. και να αποθαρρύνει τον Βασιλιά από ενέργειες συμφωνίας με τις εκκλήσεις του αρχηγού της Ε.Ρ.Ε.
Ο Παπανδρέου απέτυχε και στα δύο.
Η αποκάλυψη του σχεδίου ''Περικλής'' προκάλεσε σύγχυση και αμηχανία στην Ε.Ρ.Ε. Ο πρόεδρος της ισχυρίστηκε ότι υπήρχε για την αντιμετώπση του κομμουνιστικού κίνδυνου σε περίπτωση πολέμου κι ήταν άσκηση που τελικά δεν έγινε. Όμως, όλα τα έγγρφα που υπήρχαν αποδείκνυαν το αντίθετο.
Τ΄ ανάκτορα ενοχλούνται με αυτή την αποκάλυψη.
Η ηγεσία των Ε.Δ. ήταν επιλογή του Βασιλιά και κατά συνέπεια ήταν αδύνατον να μην ήξεραν τ΄ ανάκτορα για το σχέδιο και μάλιστα αφού η εφαρμογή του σχεδίου έγινε από τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό, στρατηγό Κ. Δόβα, έμπιστο των ανακτόρων, και τον υποργό Εθνικής Άμυνας πτέραρχο Χαρ. Ποταμιανό. Οι έμμεσες ευθύνες, που η αποκάλυψη του σχεδίου, ρίχνονταν στον Βασιλιά και το ότι η αποκάλυψη έγινε χωρίς την έγκρισή του σημαίνουν ότι ο Παπανδρέου ανοίγει ένα ακόμη μέτωπο, πιο επικίνδυνο ακόμη κι απ΄ αυτό των Αμερικάνων, για την παραμονή του στην εξουσία.
Στις 29 Απριλίου 1965, επανέρχεται στην κυβέρνηση ο Ανδρέας Παπανδρέου στην ίδια θέση που είχε και πριν την παραίτησή του στις 15 Νοεμβρίου 1964, δηλαδή ως αναπληρωτής Υπουργός Συντονισμού.
Αυτό πυροδοτεί τις ήδη εκρηκτικές αντιθέσεις στην κυβέρνηση και στο κόμμα. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ρίχνει βέλη ενάντια στους Γιώργιο κι Ανδρέα Παπανδρέου.
Ο Γ. Παπανδρέου επανέφερε, τον αγαπητό στις λαϊκες μάζες, γιο του, στην κυβέρνηση για να εξουδετερώσει τις λαϊκές αντιδράσεις στην κυβερνητική πολιτική, που υποκινούσε η κομμουνιστικική Αριστερά, η Ε.Δ.Α. κι η νεολαία Λαμπράκη.
Από τους πρώτους μήνες του 1965 η εξόριστη ηγεσία του Κ.Κ.Ε. υποκινούσε έντονους μαζικούς λαϊκούς αγώνες κατά της κυβέρνησης σε όλους τους τομείς της εθνικής και κοινωνικής ζωής. Αυτή την περίοδο η ηγεσία της Αριστεράς εκτιμούσε ότι η Κ.Ε. είχε ολοκληρώσει την αποστολή της ως συντηρητικό κόμμα κι έπρεπε να παραχωρήσει την θέση της σε ένα κεντροαστικό σχήμα.
Η επάνοδος τους Ανδρέα στην κυβέρνηση παίζει ανασχετικό ρόλο στις πιέσεις της Αριστεράς, αφού είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη και την συμπάθεια των λαϊκών μαζών κι ιδιαίτερα των νέων επιστημόνων και της προοδευτκής νεολαίας.
Ο Ανδρέας ήταν το αριστερό άλλοθι αλλά κι άνθρωπος της απολύτου εμπιστοσύνης του πατέρα του. Αυτήν την εποχή ξεσπά κι η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ που είναι κι η αρχή του τέλους της κυβερνήσεως.
Ο ΑΣΠΙΔΑ είναι μία υπαρκτή μυστική οργάνωση του στρατού με μέλη νεαρούς αξιωματικούς. Η ''υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ'' όμως ήταν πραγματική σκευωρία κι ήταν ουσιαστική αντεπίθεση του ΙΔΕΑ στην αποκάλυψη του σχεδίου ''Περικλής''.
Ο ΑΣΠΙΔΑ εμφανίστηκε στο εκστρατευτικό σώμα της Ελλάδας στην Κύπρο από παλιά φιλογραβικά στοιχεία και με προυπηρεσία κυρίως στην Κ.Υ.Π., επομένως αμφισβητείται η προοδευτικότητα της οργάνωσης.
Ακόμη το ότι η ''αποκάλυψη'' έγινε από τον πρώην αρχηγό της οργάνωσης ''Χ'' Γεώργιο Γρίβα, κι ότι ο όρκος του ΑΣΠΙΔΑ είναι σχεδόν ίδιος με αυτών των Χιτών, κάνει την υπόθεση ακόμη πιο σκοτεινή.
Το Γ.Ε.Σ. είχε πληροφορίες για την ύπαρξη της οργάνωσης κι ενώ είχε δώσει εντολή να μην διαρρεύσει πληροφορία για να μπορέσει να συλλάβει τους ενεχόμενους επ΄ αυτοφόρω, ο Γρίβας την καταγγέλει.
Στις 10 Μαϊου 1965, ο στρατηγός Γ. Γρίβας κάνει αναφορά στον Υπουργό Εθνικής Αμύνης, Πέτρο Γαρουφαλιά και ταυτόχρονα το κοινοποιεί και στον Κωνσταντίνο.
Πριν την αναφορά του Γρίβα που ενέπλεκε, ως υπεύθυνο, κι εκ των ηγετών της οργάνωσης, τον τότε λοχαγό Αριστείδη Μπουλούκο που από την Κ.Υ.Π. είχε αποσπασθεί στα ΕΛΔΥΚ, είχε γίνει τον Μάρτιο αναφορά από δύο άλλους αξιωματικούς, για τον ΑΣΠΙΔΑ, προς τον αρχηγό Γ.Ε.Σ. Ιωάννη Γεννηματά. Αυτός με τη σειρά του αναφέρει στον Π. Γαρουφαλιά κι ο τελευταίος στον Κωνσταντίνο.
Τελικά ο μόνος που δεν είχε ενημερωθεί ήταν ο Πρωθυπουργός της χώρας, Γεώργιος Παπανδρέου.
Ο Γρίβας στην αναφορά του ισχυρίζεται ότι η επίσκεψη του Ανδρέα Παπανδρέου στην Κύπρο προκάλεσε ''διασάλευση της πειθαρχίας'' κι άφησε υπαινιγμούς ότι ήταν ''γενεσιουργός αιτία του ΑΣΠΙΔΑ''.
Υπάρχουν πολλά ερωτηματικά γύρω από την ίδρυση και την δράση του ΑΣΠΙΔΑ και διυσταμένες απόψεις για το αν πράγματι ήταν ''φιλοανδρεϊκή'' οργάνωση ή αυτός ο ''φιλοανδρεϊσμός'' ήταν μια μικρή προβοκάτσια για να εξυπηρετηθουν τα σχέδια της φιλοδικτατορικής ομάδας του Παπαδόπουλου.
Οι μάρτυρες κατηγορίας άλλωστε, που επικαλέστηκε ο Γρίβας, έπαιξαν ρόλο στο πραξικόπημα των συνταγματαρχών.
Η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ αποκαλύφθηκε από δημοσίευμα της Λαρισινής εφημερίδας ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΥΡΗΞ, προσκείμενη στο ηγετικό στέλεχος της Ε.Ρ.Ε., Κ. Ροδόπουλου, στις 18 Μαϊου. Ο Γαρουφαλιάς, εν τω μεταξύ είχε ενημερώσει και τον Παπανδρέου για να μην αιφνιδιαστεί από την ''αποκάλυψη'' !!
Ο Τύπος της δεξιάς ξεσηκώνει θύελλα ενάντια στον Ανδρέα Παπανδρέου που τον αποκαλεί και πολιτικό αρχηγό του ΑΣΠΙΔΑ, που σημαίνει ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΣΩΣΑΤΕ ΠΑΤΡΙΔΑ ΙΔΕΑΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΝ ΑΞΙΩΚΡΑΤΙΑΝ.
Ο Κανελλόπουλος που βλέπει ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει από υπεύθυνους χειρισμούς, προσπαθεί να τηρήσει κάποιες αποστάσεις. Επικρίνει μάλιστα την ανεύθυνη στάση του Τύπου.
Την 1η Ιουνίου ο αντιστράτηγος της στρατιωτικής Δικαιοσύνης Ι. Σίμος, μετά την εξέταση 93 μαρτύρων σ΄ Ελλάδα και Κύπρο, υποβάλλει το πόρισμα του στον Υ.Ε.Α. Με την πειθαρχική δίωξη 14 αξιωματικών, έκλεινε η ''Υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ'' . Αλλά οι συνομώτες είχαν ήδη ξεκινήσει την εφαρμογή του σχεδίου τους και δεν άφηναν την υπόθεση να κλείσει.
Μετά την υποβολή του πορίσματος Σίμου, ο Παπανδρέου πάει στην Κέρκυρα για να ενημερώσει τον Κωνσταντίνο, ο οποίος βρισκόταν εκεί αναμένοντας την γέννηση του πρώτου του παιδιού. Εκεί ήταν κι ο Γαρουφαλιάς που λέει στον Παπανδρέου ότι η επιθυμία του τότε Βασιλιά ήταν η παραπομπή των ενεχομένων στο στρατοδικείο. Ο Γ έρος αντιδρά στο να πάει τόσο ο ΑΣΠΙΔΑ όσο και το ΄΄Σχέδιο Περικλής'' στο στρατοδικείο.
To παιγνίδι τώρα ''παίζεται'' στο γήπεδο των συνταγματαρχών του Ι.Δ.Ε.Α. Και οι συνομώτες κάνουν σαμποτάζ σε στρατιωτική μονάδα του Έβρου που διοικούσε ο αντισυνταγματάρχης , τότε, Γ. Παπαδόπουλος.
Στις 10 Ιουνίου διοχετεύεται σε δεξιές εφημερίδες, η πληροφορία ότι κομμουνιστές στρατιώτες έκαναν σαμποτάζ σε τρία μηχανοκίνητα ''REO'' σε μονάδα πυροβολικού στον Έβρο. Στις 12 Ιουνίου εξαπολύεται κύμα συλλήψεων υπόπτων στην Αθήνα για να ''εξαρθρωθεί'' το Κομμουνιστικό δίκτυο που δρα στον Στρατό. Αργότερα, αρκετά χρόνια μετά, αποκαλύφθηκε δικαστικώς, ότι το σαμποτάζ ήταν προβοκάτσια από τον ίδιο τον διοικητή της μονάδας. Αλλά τις ημέρες του ΑΣΠΙΔΑ, η προβοκάτσια αυτή βοήθησε στην δημιουργία κατάλληλου κλίματος για ευρεία εκκαθάριση νομιμόφρονων αξιωματικών με κατασκευασμένες κατηγορίες. Ο Παπανδρέου μαζί με τον ΑΣΠΙΔΑ έστειλε και το ''Σχέδιο Περικλής'' στην στρατιωτική δικαιοσύνη ως αντι-κίνηση στον Βασιλιά, όμως αυτό δεν μπορούσε να ανισορροπήσει τον ΑΣΠΙΔΑ.
Ο Παπανδρέου αφού είδε, σύμφωνα με το πόρισμα, ότι δεν υπάρχει πολιτική ανάμειξη, θέλησε να κλείσει και τις δύο υποθέσεις για να ηρεμήσει το στράτευμα, σύμφωνα και με την προτροπή της Ε.Δ.Α. Όμως ο ΑΣΠΙΔΑ πήγε στην στρατιωτική δικαιοσύνη.
Στις 21 Ιουνίου θέτει θέμα εμπιστοσύνης. Στις 25 Ιουνίου παίρνει ψήφο εμπιστοσύνης από την πλειοψηφία, με την Ε.Δ.Α. να έχει ρίξει λευκό. Τρεις μέρες μετά όμως, ξεσπά η θύελλα. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ εξαπολύει επίθεση κατά του Ανδρέα Παπανδρέου. Γράφει χαρκτηριστικά:
'' Κατηγορείται ο υιός του πρωθυπουργού ότι χωρίς να έχει καμμίαν αρμοδιότητα και ερχόμενος εις απόλυτον αντίθεσιν και προς το πολίτευμα και προς τους νόμους και προς τας προγραμματικάς αρχάς της Ενώσεως Κέντρου, ανεμίχθη εις το στράτευμα και εις την ΚΥΠ. Ότι επεδίωξε να ιδρύση ΄μικρομάγαζον΄ εις τον στρατόν. Και φυσικά τα έκαμε θάλασσα. Δεν θα κρίνωμεν ημείς την αλήθειαν των κατηγοριών αυτών, τας οποίας ο ίδιος δεν διέψευσε ποτέ, μολονότι εις άλλες περιστάσεις είναι λαλίστατος. Θα τα κρίνη η ανάκρισις που διεξάγεται τώρα δια τον ΑΣΠΙΔΑ. Αλλά ούτε η κυβέρνησις, ούτε η παράταξις, που είναι και εννοούν να μείνουν ξένοι προς οιαδήποτε καμώματα του είδους αυτού, ή μπορούν ν΄ αναμένουν να κριθή ο κ. Ανδρέας Παπανδρέου''.
Ο Α. Παπανδρέου αντέδρασε έντονα, μετα την δημοσίευση του άρθρου, με την παρακάτω δήλωση :
''Στιγματίζω την σκευωρίαν, ότι ήτο δυνατόν να έχω ανάμιξιν εις το Στράτευμα. Καταγγέλω ενώπιον της δημοκρατικής Κοινής Γνώμης εκείνους οι οποίοι κινούμενοι από προσωπικήν εμπάθειαν- αν όχι και άλλα κίνητρα- δεν διστάζουν να επαναλαμβάνουν τας εναντίον μου συκοφαντικάς κατηγορίας των εξάλλων της δεξιάς και να προσβάλλουν το αίτημα των κύκλων της ανωμαλίας. Υπονομεύουν την δημοκρατικήν παράταξιν ει την πλεόν κρίσιμον φάσιν του αγώνος της δια την εδραίωσιν της Δημοκρατίας εις την Ελλάδα''.
Την επόμενη μέρα, η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ κάνει νέα επίθεση στον Ανδρέα Παπανδρέου με αφορμή τη δήλωσή του:
''Αποστρεφόμεθα τον Ανδρέα Παπανδρέου διότι ερεζίλεψε την υπόθεσιν τηςν αξιοκρατίας με τα απίθανα υποκείμενα που εμάζεψε γύρω του, εις την απεγνωσμένιν του προσπάθειαν να μετατρέψη την παράταξιν εις μικρομάγαζον ιδικόν του (...). Δεν επιθυμούμεν να προδικάσωμεν αν θα έλθη να προστεθή εις όσα διέπραξε και η τυχόν απόδειξις ενοχής του δια τον ΑΣΠΙΔΑ. Βέβαιον μόνο είναι ότι οι κατηγορούμενοι αξιωματικοί τον καταβρίζουν τώρα ότι, αφού τους παρέσυρε, τους εγκατέλειψε...'''
Στην νέα του επίθεση της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ, ο Α. Παπανδρέου κάνει στις 30 Ιουνίου μία λιγόλογη δήλωση:
'' Έδωσα ήδη απάντησιν. Κατέχομαι υπό συναισθήματος αηδίας''.
Οι επιθέσεις τόσο προς τον Α. Παπανδρέου προσωπικά όσο και προς την κυβέρνηση Παπανδρέου δεν σταματάνε εδώ.
Η αντίστροφη μέτρηση για τον Γ. Παπανδρέου, χρονικά αρχίζει από την ψήφο εμπιστοσύνης της 25ης Ιουνίου. Μοχλός της ανατροπής του, είναι ο ''πιστός φίλος Πέτρος'' Γαρουφαλιάς, όπως τον αποκαλούσε ο Γέρος, υπουργός Εθνικής Αμύνης. Αφορμή για την ανατροπή του, ήταν ο έλεγχος των Ενόπλων Δυνάμεων και η υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ.
Ένας λόγος,που ο Γ. Παπανδρέου ζήτησε και πήρε από την Βουλή ήταν το ότι ήθελε να προχωρήσει σε αλλαγές στην ηγεσία των Ε.Δ. και κυρίως ν΄ αντικαταστήσει τον Αρχηγό ΓΕΣ Ιωάννη Γεννηματά. Αυτό το είχε ανακοινώσει στις 21 Ιουνίου 1965 στην Πολιτική Επιτροπή του Κόμματος που λειτουργούσε ως ''μίνι'' Υπουργικό Συμβούλιο.
Αυτήν την επικείμενη αλλαγή, εκ μέρους του Παπανδρέου, ο Γαρουφαλιάς το παρουσίασε στο Βασιλιά ως ''συνομωσία του Παπανδρέου πίσω από τις πλάτες των Ανακτόρων''.
Ο Βασιλιάς, μέσω του διευθυντή του Π.Γ. κ. Χοϊδά προειδοποιει τον Γ. Παπανδρέου να μην προχωρήσει σε οποιαδήποτε αλλαγή χωρίς να προηγηθεί μεταξύ τους συνάντηση. Του έκανε επίσης γνωστό ότι τον είχε ενημερώσει ο Γαρουφαλιάς. Μετά την επιστολή Χοϊδά προς Παπανδρέου, ο πρωθυπουργός αποφασίζει ν΄ αφαιρέσει το Κ.Ε.Α. από τον Γαρουφαλιά και να το αναλάβει ο ίδιος. Αυτή ήταν και η μοιραία κίνηση του Γέρου που οδηγεί και στην σύγκρουση με το Βασιλιά και την πτώση του Παπανδρέου.
Ο ''πιστός φίλος Πέτρος'' αρνείται να παραιτηθεί και να γίνει ομαλή διαδοχή στο Κ.Ε.Α. κι ο Γέρος που ειδοποιεί το Βασιλιά ότι θα αναλάβει το υπουργείο, οδηγείται σε αδιέξοδο. Ο Γαρουφαλιάς που ασκεί ''βασιλικη εξουσία'' έχει μετατραπεί σε ύφαλος εν κράτει. Ο Παπανδρέου έχει τεθεί υπό απαγόρευση. Στις 3 Ιουλίου ο Γέρος φέρνει το θέμα στη δημοσιότητα με ανακοίνωση ''εγκύρων κύκλων της Ενώσεως Κέντρου'' στην οποία τονίζεται :
''Aπό την εκκαθαρισιν του θέματος Γαρουφαλιά θ΄ αποδειχθεί αν υπάρχει κυβέρνησις. Διότι δεν πρόκειται περί ενός προσώπου αλλά δια την λειτουργίαν του πολιτεύματος''.
Ο Γαρουφαλιάς από την άλλη ισχυρίστηκε ότι η σύγκρουση προκλήθηκε αποκλειστικά λόγω ΑΣΠΙΔΑ και υιού Παπανδρέου.
Στις 6 Ιουλίου 1965, μετά την άρνηση παραίτησης του Γαρουφαλιά, ο πρόεδρος της της Ε.Ρ.Ε. Π. Κανελλόπουλος προκαλεί τον πρωθυπουργό με τη δήλωσή του ότι '' η χώρα έπαυσε να κυβερνάται''.
Στις 7 Ιουλίου 1965 ο Παπανδρέου ζητά ακρόαση από τον Κωνσταντίνο για να ξεκαθαριστεί η κατάσταση.
Την επόμενη ο Κωνσταντίνος από την Κέρκυρα στέλνει επιστολή στον Παπανδρέου που ήταν ουσιαστικά τελεσίγραφο προς τον γηραιό πρωθυπουργό για να υπακούσει στις βασιλικές εντολές.
Τελεσίγραφο υπαγορευμένο με την δύναμη των όπλων που εξακολουθούσαν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Ανακτόρων.
Ο Παπανδρέου μένει εμβρόντητος απέναντι στο θράσος και την προκλητική στάση του νεαρού Βασιλιά. Η επιλογή της ρήξης των Ανακτόρων με την νόμιμη κυβέρνηση είναι φανερή.
Στις 9 Ιουλίου στέλνει ο Παπανδρέου επιστολή στον Κωνσταντίνο με την οποία καταγγέλει τους πάντες και τα πάντα ως υπονομευτές της δημοκρατικής ομαλότητας.
Η ρήξη μεταξύ Παπανδρέου- ανακτόρων οδηγείται ακριβώς έτσι όπως την είχαν σχεδιάσει οι τελευταίοι.
Στις 11 Ιουλίου γίνεται η συνάντηση των δύο αντρών στην Κέρκυρα, όπου κράτησε αρκετή ώρα σε ήπιο κλίμα. Την ατμόσφαιρα είχε απαλύνει η γέννηση της ''διαδόχου'' Αλεξίας.
Στην συνάντηση ο Παπανδρέου φάνηκε συμβιβαστικός και προτείνει ως νέο Υ.Ε.Α. τον στρατηγό Δ. Παπανικολόπουλο. Ο Παπανδρέου μετά την συνάντηση δηλώνει ότι η κρίση ξεπεράστηκε.
Την επόμενη μέρα, συγκαλεί το Υπουργικό Συμβούλιο χωρίς τον Γαρουφαλιά με θέμα την αντικατάσταση του στο Υ.Ε.Α. Σύμφωνα με την ανακοίνωση που ακολούθησε του Συμβουλίου η απόφαση της απομάκρυνσης του Γαρουφαλιά από την κυβέρνηση και η διαγραφή του από το Κόμμα ήταν ομόφωνη.
Στις 13 Ιουλίου ο Παπανδρέου συγκαλεί την Κ.Ο. της Ε.Υ. χωρίς τη συμμετοχή του Γαρουφαλιά, με θέμα την διαγραφή του κι αργότερα, την ίδια μέρα, μετά την ομόφωνη δυμφωνία της Κ.Ο. στις κινήσεις του Γέρου, ο Παπανδρέου στέλνει μήνυμα στον Κωνσταντίνο, δια μέσου Χοϊδά ότι επιμένει στην ανάληψη του Υ.Ε.Α. από τον ίδιο.
Στις 14 Ιουλίου ο Παπανδρέου λαμβάνει την τρίτη και τελευταία επιστολή από το Βασιλιά (η δεύτερη του επιδώθηκε στην Κέρκυρα λίγο πριν συναντήσει τον Κωνσταντίνο) .
Τις κρίσιμες αυές ώρες η Αμερικάνικη Πρεσβεία επιχειρεί να επιβάλλει έναν συμβιβασμό μεταξύ Πρωθυπουργού - Ανακτόρων. Το Στέητ Ντιπάρτμεντ έχει εκτιμήσει την λαϊκή υποστήριξη στο πρόσωπο του Παπανδρέου και προτιμά να τον έχει σύμμαχο των Αμερικανικών συμφερόντων στην Ελλάδα και την Κύπρο παρά αντίπαλο. Είναι σαφές ότι οι Αμερικάνοι προτιμούσαν την υποχώρησή του παρά την αποτροπή του (του Παπανδρέου). Γι΄ αυτό κι η Αμερικανική Πρεσβεία άσκησε πίεση τόσο στον Παπανδρέου όσο και στ΄ ανάκτορα, για συμβιβασμό. Στις 14 Ιουλίου εκτός από τους Αμερικάνους, ο Παπανδρέου πιέζεται κι από βουλευτές του για να μην έρθει σε ρήξη με το παλάτι.
Οι βουλευτές αυτοί ήταν οι:
-Κ. Μητσοτάκης,
-Ηλ. Tσιριμώκος,
-Σ. Αλαμάνης,
-Γ. Μπακατσέλος,
-Στ. Στασινόπουλος,
-Γ. Αθανασιάδης,
-Νόβας.
Ακόμη και η ηγεσία της Ε.Δ.Α. πίεσε το Γέρο ώστε να μην παραιτηθεί. Όμως δεν υπέδειξε τον τρόπο, κανέναν τρόπο έτσι ώστε να ξεπεραστεί η κρίση.
Η θέση του Παπανδρέου είναι δυσχερής. Παραίτηση ή συμβιβασμό ;
Ο Γεώργιος Παπανδρέου επιλέγει τον δρόμο της παραίτησης με ανοιχτό μέτωπο προς τον Βασιλιά. Στην τρίτη βασιλική επιστολή της 14ης Ιουλίου, ο Γέρος απαντά την ίδια μέρα που την έδωσε ο ίδιος στον Βασιλιά μαζί με την παραίτηση στις 15 Ιουλίου 1965 στις 19.00 ώρα στ΄ ανάκτορα Τατοϊου. Η συνάντηση των δύο αντρών κράτησε μόλις 13 λεπτά. Ο Παπανδρέου μόλις βγαίνει από τα ανάκτορα, δηλώνει ότι η επίσημη παραίτηση θα γίνει την επόμενη μέρα. Ο Κωνσταντίνος δεν περιμένει και πριν συμπληρωθεί ώρα απ΄ την προφορική παραίτηση, ορκίζει νέο πρωθυπουργό. το μέχρι εκείνη την ώρα Πρόεδρο της Βουλής, Γ. Αθανασιάδη-Νόβα. Με την αναγγελία της νέας κυβέρνησης, ο Παπανδρέου συντάσσει διάγγελμα προς τον Ελληνικό Λαό που μεταδίδεται από το ράδιο, τα μεσάνυχτα της 15ης προς 16ης Ιουλίου, στο οποίο ο Γέρος τον καλούσε σε νέο Ανένδοτο.
Οι συνομώτες του Ι.Δ.Ε.Α. είχαν αγκαλιαστεί απ΄ τα Ανάκτορα, είχαν δείξει τις προθέσεις τους και με την υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ και με την προβοκάτσια στον Έβρο και με τις ''ανησυχίες'' για διάβρωση του στρατεύματος από τους κομμουνιστές. Τα σχέδιά τους κυλούν ''ομαλά''. Οι βάσεις κι όχι μόνο, για την επίτευξη των στόχων τους έχουν ήδη μπει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ : ΕΔΩ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ : ΕΔΩ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου